Budzisław Kościelny
( gm. Kleczew ) ze względu na jego położenie i historię jest
jedną z ciekawszych miejscowości w Polsce. Położony w pobliżu
szlaków drogowych, i wodnych, bowiem tędy przebiegała jedna z dróg
„szlaku bursztynowego” biegnącego z południa na północ oraz stary
szlak piastowski łączący Wielkopolskę z Mazowszem.
Nazwa miejscowości prawdopodobnie pochodzi od pierwszego właściciela
Budzisława. Do rozwoju Budzisławia we wczesnych latach naszej epoki
przyczyniło się jego geograficzne położenie, łatwość zdobycia
pożywienia, jeziora obfitujące w ryby, ponadto dogodne do obrony
usytuowanie, które pozwalało budować grody i warownie.
Należy sądzić, że takie położenie geograficzne sprawiło, że
pierwotna osada Budzisław mogła tu już istnieć przed powstaniem
państwa polskiego.
W
podziale kraju przez testament Bolesława Krzywoustego, teren ten
znalazł się w dzielnicy Wielkopolskiej Mieszka Starego. Prawnukowie
Mieszka Starego, Przemysław I i Bolesław Pobożny na zjeździe w
Gieczu w 1253 r. dokonali nowego podziału dzielnicy wielkopolskiej.
W wyniku tego podziału wschodnią jej część z Gnieznem, Kaliszem
otrzymał Bolesław Pobożny.
Około połowy XIV w. granice między kasztelaniami lądzką i zbarską
wyznaczają wsie należące do kasztelani zbarskiej Gogolin, Nieborzyn,
Budzisław. W tym czasie zarysowuje się jednak wyraźny upadek ośrodka
władzy w Lędzie, a zaczyna się lokować miasta na prawie
magdeburskim. Podział administracji kraju w połowie XIV w. ustanawia
na terenie województwa kaliskiego stolicami powiatów sądowych:
Kalisz, Gniezno, Konin, Pyzdry, Kcynię i Nakło. Po tym podziale
Budzisław wchodzi w skład powiatu gnieźnieńskiego.
W
roku 1768 Wielkopolska podzielona była na dwa województwa: kaliskie
i gnieźnieńskie. Te drugie przestało istnieć w roku 1793. Budzisław
włączony do innego województwa pozostaje nadal w tym samym powiecie
gnieźnieńskim.
Upadek Rzeczpospolitej i kolejne zabory sprawiły, że Prusy zajęły
województwo kaliskie i w ten sposób Budzisław wszedł do zaboru
pruskiego.
Dopiero zwycięska kampania Napoleona I i bohaterstwo legionów
Henryka Dąbrowskiego sprawiły, że w 1806 r. zostaje zrzucona władza
pruska, dokonuje się nowy podział terytorialny kraju. W ramach
powstałego Księstwa Warszawskiego Budzisław znalazł się
w
departamencie poznańskim
w powiecie powidzkim.
Na
mocy postanowień Kongresu Wiedeński w 1815 r. utworzono na ziemiach
polskich Królestwo Polskie, Księstwo Poznańskie
i Rzeczpospolitą
Krakowską. Po tym okresie Budzisław należał do powiatu konińskiego w
guberni kaliskiej.
W
roku 1866 w guberni kaliskiej obok powiatu konińskiego utworzono
jeszcze powiaty: kolski, łęczycki, słupecki i turecki, a Budzisław
wszedł w skład powiatu słupeckiego.
Po
zakończeniu działań wojennych w 1918 r. nastąpiły kolejne zmiany
administracyjne kraju i powiat słupecki wraz z kilkoma innymi wszedł
do województwa łódzkiego. Stan taki trwał do roku 1932, kiedy to
zlikwidowano powiat słupecki, a jego teren przyłączono do powiatu
konińskiego. Ostatnią zmiana przed wybuchem II wojny światowej było
przyłączenie powiatu konińskiego do województwa poznańskiego.
Podczas agresji hitlerowskiej w latach 1939 – 1945 administracja
niemiecka stworzyła swój nowy podział. Na jego mocy Budzisław
Kościelny wszedł w skład „kraju Warty” i podlegał regencji
inowrocławskiej.
Po
ustaniu działań wojennych Budzisław Kościelny przynależy do
województwa poznańskiego w powiecie konińskim. Stan ten został
zachowany aż do roku 1975, kiedy to zlikwidowano powiaty i Budzisław
Kościelny wszedł do województwa konińskiego w gminie Kleczew.
Ostatnia zmiana przynależności Budzisławia Kościelnego do
odpowiedniej jednostki terytorialnej dokonała się w roku 1999, kiedy
to omawiana miejscowość znalazła się w gminie Kleczew powiatu
konińskiego w województwie wielkopolskim.