PIERWSZE PRZYKAZANIE  

          Ja jestem Pan, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie! Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył (Wj 20, 2-5)1. 

             · "Będziesz miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich
            swych sił" (Pwt 6, 5).

            · Pierwsze przykazanie wzywa człowieka do wiary w Boga, do pokładania w Nim nadziei i do
            miłowania Go nade wszystko.

            · "Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon" (Mt 4, 10). Adoracja Boga, zanoszenie do Niego
            modlitw, oddawanie należnej Mu czci, wypełnianie przyrzeczeń i złożonych Mu ślubów są aktami
            cnoty religijności, które wchodzą w zakres posłuszeństwa pierwszemu przykazaniu.

            · Obowiązek oddawania Bogu autentycznej czci odnosi się do człowieka w wymiarze indywidualnym
            i społecznym.

            · Człowiek powinien "mieć możność swobodnego wyznawania religii prywatnie i publicznie".

            · Zabobon jest wypaczeniem kultu, który oddajemy prawdziwemu Bogu. Przejawia się on 
            w bałwochwalstwie, jak również w różnych formach wróżbiarstwa i magii.

            · Wystawianie Boga na próbę w słowach lub czynach, świętokradztwo i symonia są grzechami
            bezbożności zakazanymi przez pierwsze przykazanie.

            · Ateizm, odrzucając lub negując istnienie Boga, jest grzechem przeciw pierwszemu przykazaniu.

            · Podstawą kultu świętych obrazów jest misterium Wcielenia Słowa Bożego Kult ten nie sprzeciwia
            się pierwszemu przykazaniu.

 
DRUGIE PRZYKAZANIE

           Nie będziesz wzywał imienia Pana, Boga twego, do czczych rzeczy (Wj 20, 7; Pwt 5,11). Powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał... A Ja wam powiadam: Wcale nieprzysięgajcie (Mt 5, 33-34).

     · "O Panie, nasz Boże, jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi!" (Ps 8, 2).

     · Drugie przykazanie nakazuje szanować imię Pańskie. Imię Pańskie jest święte.

     · Drugie przykazanie zabrania wszelkiego nieodpowiedniego używania imienia Boga. Bluźnierstwo polega na używaniu w sposób obraźliwy imienia Boga, Jezusa Chrystusa, Najświętszej Maryi Panny i świętych.

     · Krzywoprzysięstwo wzywa Boga, by był świadkiem kłamstwa. Wiarołomstwo jest poważnym uchybieniem względem Pana, zawsze wiernego swoim obietnicom.

     · "Nie przysięgaj ani na Stwórcę, ani na stworzenie, chyba tylko w wypadku prawdy, konieczności 
i z uszanowaniem".

     · Podczas chrztu chrześcijanin otrzymuje swoje imię w Kościele. Rodzice, chrzestni i proboszcz powinni troszczyć się, by zostało mu nadane imię chrześcijańskie. Święty patron jest wzorem miłości i zapewnia wstawiennictwo u Boga.

     · Chrześcijanin rozpoczyna swoje modlitwy i działania znakiem krzyża: "W imię Ojca i Syna, 
i Ducha Świętego. Amen".

     · Bóg powołuje każdego po imieniu.

TRZECIE PRZYKAZANIE

Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić. Sześć dni będziesz pracować i wykonywać wszystkie twe zajęcia. Dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci Pana, Boga twego. Nie możesz przeto w dniu tym wykonywać żadnej pracy (Wj 20, 8-10)78. To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu. Zatem Syn Człowieczy jest panem szabatu (Mk 2, 27-28).

            · "Będziesz zważał na szabat, aby go święcić" (Pwt 5,12). "Dzień siódmy będzie szabatem
            odpoczynku, poświęconym Panu" ( Wj 31, 15).

            ·  Szabat, który oznaczał wypełnienie pierwszego stworzenia, został zastąpiony przez niedzielę,
            przypominającą nowe stworzenie, zapoczątkowane przez zmartwychwstanie Chrystusa.

            ·  Kościół celebruje dzień zmartwychwstania Chrystusa ósmego dnia, który słusznie jest nazywany
            dniem Pańskim albo niedzielą.

            ·  "Niedziela. . . powinna być obchodzona w całym Kościele jako najdawniejszy dzień świąteczny 
            nakazany". "W niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane wierni są zobowiązani uczestniczyć
            we Mszy świętej".

            ·  "W niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane wierni są zobowiązani... powstrzymać się od
            wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci, przeżywanie radości właściwej
            dniowi Pańskiemu oraz korzystanie z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego".

            ·  Ustanowienie niedzieli przyczynia się do tego, by "wszyscy korzystali z wystarczającego
            odpoczynku i czasu wolnego, który mogliby poświęcić życiu rodzinnemu, kulturalnemu,
            społecznemu i religijnemu".

           ·  Każdy chrześcijanin powinien unikać narzucania - bez potrzeby - drugiemu tego, co
           przeszkodziłoby mu w zachowaniu dnia Pańskiego.

 
CZWARTE  PRZYKAZANIE
 

          Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, która Pan, Bóg twój, da tobie (Wj 20, 12).

            ·  "Czcij ojca swego i matkę swoją" (Pwt S, 16; Mk 7, 10).

            ·  Zgodnie z czwartym przykazaniem Bóg chce, abyśmy po Nim czcili naszych rodziców i tych,
             którym On dla naszego dobra udzieli swojej władzy.

       ·  Wspólnota małżeńska jest ustanawiana przez przymierze i zgodę małżonków. Małżeństwo 
i rodzina są ukierunkowane na dobro małżonków, prokreację i wychowanie dzieci.

      ·  "Szczęście osoby i społeczności ludzkiej oraz chrześcijańskiej wiąże się ściśle z pomyślną sytuacją wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej".

·  Dzieci są zobowiązane wobec swoich rodziców do szacunku, wdzięczności, właściwego posłuszeństwa i pomocy. Szacunek synowski sprzyja harmonii całego życia rodzinnego.

·  Rodzice pierwsi są odpowiedzialni za wychowanie swoich dzieci do wiary, modlitwy i wszystkich cnót. W miarę swoich możliwości mają oni obowią­zek zaradzać potrzebom materialnym 
i duchowym swoich dzieci.

·  Rodzice powinni uszanować powołanie swoich dzieci i sprzyjać mu. Powinni pamiętać, a także uczyć, że pierwszym powołaniem chrześcijanina jest pójście za Jezusem.

·  Władza publiczna jest zobowiązana do poszanowania podstawowych praw osoby ludzkiej 
i warunków korzystania z jej wolności.

·  Obowiązkiem obywateli jest współpracować z władzami cywilnymi w budowaniu społeczeństwa 
w duchu prawdy, sprawiedliwości, solidarności
i wolności.

·  Obywatel jest zobowiązany w sumieniu do nieprzestrzegania zarządzeń władz cywilnych, gdy te przepisy są sprzeczne
z wymaganiami ładu moralnego. "Trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi"
 (Dz 5, 29).

·  Każde społeczeństwo opiera swoje sądy i swoje działanie na jakiejś wizji człowieka i jego przeznaczenia. Społeczeństwa pozbawione światła Ewangelii o Bogu i człowieku łatwo popadają 
w totalitaryzm.

 
PIĄTE  PRZYKAZANIE
 

 
SZÓSTE  PRZYKAZANIE

          Nie będziesz cudzołożył (Wj 20, 14; Pwt 5, 17).

            · "Miłość jest... podstawowym i wrodzonym powołaniem każdej istoty ludzkiej".

            · Bóg, stwarzając człowieka jako "mężczyznę i niewiastę", obdarzył ich taką samą godnością
            osobową. Każdy człowiek, mężczyzna i kobieta, powinien uznać i przyjąć swoją tożsamość płciową.

            · Chrystus jest wzorem czystości. Każdy ochrzczony jest powołany do życia w czystości zgodnie ze
           swoim stanem życia.

            · Czystość oznacza integrację płciowości w osobie. Domaga się osiągnięcia panowania nad sobą.

            · Wśród grzechów pozostających w głębokiej sprzeczności z czystością należy wymienić
            masturbację, nierząd, pornografię i czyny homoseksualne.

            · Przymierze dobrowolnie zawarte przez małżonków zakłada wierną miłość. Zobowiązuje ich 
            do zachowania nierozerwalności małżeństwa.

            · Płodność jest dobrem, darem i celem małżeństwa. Małżonkowie przekazując życie, uczestniczą 
            w ojcostwie Boga.

            · Regulacja poczęć ukazuje jeden z aspektów odpowiedzialnego ojcostwa i macierzyństwa.
            Prawość intencji małżonków nie usprawiedliwia odwoływania się do środków moralnie
           niedopuszczalnych (np. sterylizacji bezpośredniej lub antykoncepcji).

            · Cudzołóstwo i rozwód, poligamia i wolny związek są poważnymi wy­kroczeniami przeciw godności
            małżeństwa.

 
SIÓDME  PRZYKAZANIE

          Nie będziesz kradł (Wj 20, 15; Pwt 5, 19). Nie kradnij (Mt 19, 18).

         Siódme przykazanie zabrania zabierania lub zatrzymywania niesłusznie dobra bliźniego i wyrządzania bliźniemu krzywdy w jakikolwiek sposób dotyczącej jego dóbr. Nakazuje sprawiedliwość i miłość w zarządzaniu dobrami materialnymi
i owocami pracy ludzkiej. Z uwagi na wspólne dobro wymaga ono powszechnego poszanowania przeznaczenia dóbr i prawa do własności prywatnej.

            · "Nie będziesz kradł" (Pwt 5, 19). "Ani złodzieje, ani chciwi... ani zdziercy nie odziedziczą Królestwa
            Bożego" (1 Kor 6, 10).

            · Siódme przykazanie nakazuje praktykowanie sprawiedliwości i miłości w zarządzaniu dobrami
            materialnymi i owocami pracy ludzkiej.

           · Dobra stworzone są przeznaczone dla całego rodzaju ludzkiego. Prawo do własności prywatnej nie
           uchyla powszechnego przeznaczenia dóbr.

            · Siódme przykazanie zakazuje kradzieży. Kradzież jest przywłaszczeniem dobra drugiego
            człowieka wbrew racjonalnej woli właściciela.

            · Wszelkiego rodzaju przywłaszczenie i niesłuszne używanie dobra drugiego człowieka jest
            sprzeczne z siódmym przykazaniem. Popełniona niesprawiedliwość domaga się naprawienia
            krzywdy. Sprawiedliwość wymienna wymaga zwrotu skradzionego dobra.

            · Prawo moralne zakazuje czynów, które w celach handlowych lub totalitarnych prowadzą do
            zniewolenia ludzi, kupowania ich, sprzedawania oraz wymiany, jakby byli towarem.

            · Powierzone przez Stwórcę panowanie nad bogactwami naturalnymi, roślinami i zwierzętami świata
            nie może być oddzielone od szacunku dla wymagań moralnych, łącznie z wymaganiami wobec
            przyszłych pokoleń.

            · Zwierzęta zostały powierzone człowiekowi, który jest zobowiązany do życzliwości wobec nich. Mogą
            one służyć słusznemu zaspokajaniu potrzeb człowieka.

            · Kościół wydaje sąd moralny w kwestiach gospodarczych i społecznych, gdy domagają się tego
            podstawowe prawa osoby lub zbawienie dusz. Troszczy się o ziemskie dobro wspólne ludzi z racji
            ich ukierunkowania na najwyższe Dobro, nasz cel ostateczny.

            · Sam człowiek jest twórcą, ośrodkiem i celem całego życia gospodarczego i społecznego.
            Decydującym punktem kwestii społecznych jest to, by dobra stworzone przez Boga dla wszystkich
            rzeczywiście stały się udziałem wszystkich zgodnie z wymaganiami sprawiedliwości i miłości.

            · Podstawowa wartość pracy tkwi w samym człowieku, który jest jej twórcą i adresatem. Przez swoją
            pracę człowiek uczestniczy w dziele stworzenia. Praca w łączności z Chrystusem może mieć wymiar
            odkupieńczy.

            · Prawdziwy rozwój obejmuje całego człowieka. Chodzi o to, by rozwiać zdolność każdej osoby do
            odpowiedzi na jej powołanie, a więc na wezwanie Boże.

            · Jałmużna dana ubogim jest świadectwem miłości braterskiej; jest także praktykowaniem
            sprawiedliwości, która podoba się Bogu.

            · Jakże w wielkiej rzeszy istot ludzkich bez chleba, bez dachu nad głową, bez stałego miejsca, nie
            rozpoznać Łazarza, zgłodniałego żebraka z przypowieści? Jak nie usłyszeć Jezusa: "Tegoście 
            i Mnie nie uczynili" (Mt 25, 45).  

 
ÓSME  PRZYKAZANIE

            Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek (Wj 20, 16). Słyszeliście... że powiedziano przodkom: "Nie będziesz fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi" (Mt 5, 33). Ósme przykazanie zabrania fałszowania prawdy w relacjach z drugim człowiekiem.

            · "Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek" (Wj 20,16). Uczniowie
            Chrystusa "przyoblekli człowieka nowego, stworzonego według Boga, w sprawiedliwości i prawdziwej
            świętości" (Ef 4, 24).

            · Prawda lub prawdomówność jest cnotą, która polega na tym, by się okazywać prawdziwym 
           w swoich czynach i mówić to, co prawdziwe w swoich słowach, wystrzegając się dwulicowości,
           udawania i obłudy.

            · Chrześcijanin nie powinien "wstydzić się... świadectwa Pana" (2 Tm 1, 8) w czynie i w dowie.
            Męczeństwo jest najwyższym świadectwem złożonym prawdzie wiary.

            · Poszanowanie dobrego imienia i czci osób zabrania czynów i słów obmowy lub oszczerstwa.

            · Kłamstwo polega na mówieniu nieprawdy z intencją oszukania bliźniego, który ma prawo do
            prawdy.

            · Wykroczenie przeciw prawdzie domaga się wynagrodzenia krzywd.

            · "Złota zasada" pomaga rozpoznać w konkretnych sytuacjach, czy należy ujawnić prawdę temu, kto
            jej żąda, czy jej nie ujawniać.

            · "Tajemnica sakramentalna (spowiedzi) jest nienaruszalna". Tajemnice zawodowe powinny być
           strzeżone. Informacje przynoszące szkodę drugiemu człowiekowi nie powinny być ujawniane.

            · Społeczeństwo ma prawo do informacji opartej na prawdzie, wolności i sprawiedliwości. Należy
           kierować się umiarem i dyscypliną w korzystaniu ze środków społecznego przekazu.

            · Sztuki piękne, a zwłaszcza sztuka sakralna, "z natury swej dążą... do wyrażenia w jakiś sposób 
            w dziełach ludzkich nieskończonego piękna Boga. Są one tym bardziej poświęcone Bogu 
            i pomnażaniu Jego czci i chwały, im bardziej wyłącznie zmierzają tylko do tego, aby... dusze
            ludzkie... zwracać ku Bogu".

 
DZIEWIĄTE  PRZYKAZANIE

            Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego. Nie będziesz pożądał żony bliźniego twego, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego (Wj 20, 17).
 

            · "Każdy, kto pożądliwie patrzy na kobietę, już się w swoim sercu dopuścił z nią cudzołóstwa" 
            (Mt 5, 28).

            · Dziewiąte przykazanie ostrzega przed pożądaniem, czyli pożądliwością cielesną.

            · Walka z pożądliwością cielesną dokonuje się przez oczyszczenie serca i praktykowanie
            umiarkowania.

            · Czystość serca pozwoli nam oglądać Boga; już dzisiaj pozwala nam widzieć wszystko tak, jak widzi
            Bóg.

            · Oczyszczenie serca osiąga się przez modlitwę, praktykowanie czystości, czystość intencji 
            i spojrzenia.

            · Czystość serca domaga się wstydliwości, która jest cierpliwością, skromnością i dyskrecją.
            Wstydliwość strzeże intymności osoby.  

DZIESIĄTE  PRZYKAZANIE

             Nie będziesz pożądał... żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego (Wj 20, 17). Nie będziesz pragnął domu swojego bliźniego ani jego pola, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do twojego bliźniego (Pwt 5, 21). Gdzie jest twój skarb, tam będzie i serce twoje (Mt 6, 21). Dziesiąte przykazanie stanowi dalszy ciąg i uzupełnienie przykazania dziewiątego, które odnosi się do pożądliwości ciała. Zabrania ono pożądania dóbr drugiego człowieka, które jest źródłem kradzieży, grabieży i oszustwa, zakazanych przez siódme przykazanie. Zachłanność ma swe źródło - podobnie jak nierząd - w bałwochwalstwie zakazanym w trzech pierwszych przepisach Prawa. Dziesiąte przykazanie zwraca uwagę na intencję serca; wraz z dziewiątym przykazaniem streszcza ono wszystkie przykazania Prawa.

            · "Gdzie jest twój skarb, tam będzie i serce twoje" (Mt 6, 21).

            · Dziesiąte przykazanie zabrania nieumiarkowanej zachłanności, rodzącej się z pozbawionej miary
            żądzy bogactw i zawartej w nich potęgi.

            · Zazdrość polega na smutku doznawanym z powodu dobra drugiego człowieka i nadmiernym
            pragnieniu przywłaszczenia go sobie. Jest ona wadą główną.

            · Ochrzczony zwalcza zazdrość życzliwością, pokorą i zdaniem się na Bożą Opatrzność.

            · Wierzący w Chrystusa "ukrzyżowali ciało swoje z jego namiętnościami i pożądaniami" (Ga S, 24),
            są prowadzeni przez Ducha Świętego i idą za Jego pragnieniami.

            · Oderwanie się od bogactw jest nieodzowne, by wejść do Królestwa niebieskiego. "Błogosławieni
            ubodzy w duchu".

            · Człowiek ma jedno prawdziwe pragnienie: "Chcę widzieć Boga". Pragnienie Boga gasi woda
            życia wiecznego.