Wprowadzenie - Eugeniusz Sakowicz
SŁAWOMIR PAWŁOWSKI SAC - Dialog ekumeniczny
EUGENIUSZ SAKOWICZ, ALDONA PIWKO - Dialog międzyreligijny
KS. WALDEMAR CHROSTOWSKI - Dialog z Żydami i judaizmem
ROBERT MASZKOWSKI MIC - Dialog z Muzułmanami i islamem
KS. LEONARD FIC - Dialog z hinduizmem i buddyzmem
KATARZYNA PARZYCH-BLAKIEWICZ - Dialog z ateistami i niewierzącymi
KS. ANDRZEJ WAŃKA - Dialog z sektami i New Age?
EUGENIUSZ SAKOWICZ - O wychowaniu do dialogu
STUDIA I REFLEKSJE
DARIUSZ ADAMCZYK - Cytaty z Księgi Daniela w ewangeliach synoptycznych
KS. ŁUKASZ ŻAK - Między teologią a historią. Kilka uwag na marginesie sporu o Narodziny czyśćca Jacques'a Le Goffa
SPRAWY KOŚCIELNE I DUSZPASTERSKIE
Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)
SPRAWOZDANIA I INFORMACJE
KS. JANUSZ DREWNIAK - Sanctissima Trinitas et musica: plana, figurata atque instrumentalis Międzynarodowe Sympozjum Muzykologiczne (Warszawa, 23 kwietnia 2009 r.)
KS. JANUSZ WILK - 100 lat w służbie Słowu. Jubileusz Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie
PRZEGLĄD BIBLIOGRAFICZNY
Edith S t e i n, Geistliche Texte I, Freiburg 2009 - ks. Jerzy Machnacz
Szymon P i k u s, Niezawisłość sędziego kościelnego. Kościelne prawo procesowe, Sandomierz 2009 - ks. Wiesław Kraiński
Stanisław Celestyn N a p i ó r k o w s k i, Słudzy Chrystusa Sługi, Pelplin 2008 - ks. Janusz Szulist
Peter M c G r a i l, First Communion. Ritual, Church and Popular Religious Identity, Aldershot 2007 - Dobrochna Bach-Golecka
STRESZCZENIA ARTYKUŁÓW
Wprowadzenie - Eugeniusz Sakowicz
Misją Kościoła katolickiego w dzisiejszym świecie - zresztą jak zawsze w dziejach - jest głoszenie zbawczego Imienia Jezus. W Nim najpełniej w historii ludzkości wypełnił się dialog Boga z człowiekiem. Czyny i gesty oraz słowa i myśli, a nade wszystko - modlitwa i ofiara Jezusa na Krzyżu oraz Jego Zmartwychwstanie były wyrazem dialogu zbawienia. W Jezusie znalazł wyraz odwieczny dialogu Boga, prowadzony Przezeń zarówno z całą ludzkością, jak i z poszczególnym, konkretnym człowiekiem. Wszystkie ludy i narody dzięki stwórczemu Słowu Boga Ojca i odkupieńczemu Słowu Syna Bożego, a także pocieszającemu Słowu Ducha Świętego stały się na zawsze wybranymi przez Boga. Zostały wybrane do prowadzenie z Nim dialogu.(...)
powrót
SŁAWOMIR PAWŁOWSKI SAC - Dialog ekumeniczny
Autor podejmuje zagadnienie dialogu kapłańskiego. Swoje refleksje ksiądz Pawłowski umieszcza w kontekście eklezjalnym, podkreślając, że dobrze rozumiana i przeżywana eklezjologia jest podstawowym gwarantem dialogu i współodpowiedzialności. Autor wskazuje na charakterystyczne etapy tego dialogu: tworzenie warunków, inicjatywa zwierzchności kościelnych, modlitwa, recepcja uzgodnienia... Wskazując na osiągnięcia i sukcesy, podkreśla jednocześnie ile jest jeszcze do zrobienia.
powrót
EUGENIUSZ SAKOWICZ, ALDONA PIWKO - Dialog międzyreligijny
Autorzy artykułu podjęli trudne zagadnienie dotyczące dialogu międzyreligijny, czyli dialogu chrześcijaństwa z pozostałymi religiami świata, które nie ogranicza się jedynie do zagadnień religijnych. Dialog ten dokonuje się również na płaszczyźnie kulturowej. Autorzy wskazali również na trudności, które uniemożliwiają prowadzenie dialogu. Jest ich wiele m.in. niewystarczające zakorzenienie we własnej wierze, a także niedostateczna znajomość i zrozumienie innych religii oraz różnice kulturowe. Te elementy wpływają negatywnie na rozwój dialogu międzyreligijnego. U podstaw zamknięcia się na drugiego leży niewiedza oraz obawa przed "zdradzeniem" własnych przekonań i wartości. Konieczne jest zatem upowszechnianie wiedzy na temat różnych religii, ukazywanie obiektywnej historii, prezentowanie tradycji oraz przesłania poszczególnych systemów wierzeń. Wychowywanie w duchu tolerancji i wzajemnego poszanowania winno rozpoczynać się w rodzinie. Natomiast Kościoły, wspólnoty religijne oraz szkoły powinny przekazywać rzetelną naukę dotyczącą systemów religijnych na świecie.
powrót
KS. WALDEMAR CHROSTOWSKI - Dialog z Żydami i judaizmem
II Sobór Watykański zapoczątkował głębokie przemiany w nastawieniu Kościoła katolickiego wobec wyznawców innych religii, m.in. judaizmu. Ks. Waldemar Chrostowski zauważa, że w dialogu międzyreligijnym uczestniczy już nowe pokolenie wyznawców Chrystusa. Dlatego nie można poprzestać na przypomnieniu soborowego nauczania, czy wymieniać powody i racje uzasadniające potrzebę zbliżenia Kościoła z judaizmem. Kierowany tym przeświadczeniem autor dokonuje rzeczowych bilansów dotychczasowych wyników dialogu, a także formułuje wskazania o profilu pastoralnym.
powrót
ROBERT MASZKOWSKI MIC - Dialog z Muzułmanami i islamem
Autor artykułu jest kapłanem ze Zgromadzenia Księży Marianów, doktorem teologii. Opublikował On szereg artykułów na temat Jezusa i Maryi w islamie.
Przedstawiona publikacja jest wnikliwym studium, opartym o źródła naukowe, na temat dialogu z muzułmanami i islamem. Autor wykazuje się rzetelną znajomością podjętej problematyki, którą zaprezentował w pięciu kolejnych jednostkach artykułu. W swoich rozważaniach wyszedł od historii islamu, następnie przedstawił podstawy teologiczne oraz społeczne, egzystencjalne i demograficzne dialogu, skupił się także na prezentacji form dialogu oraz zauważył szanse i trudności w omawianym temacie. Na uwagę zasługuje część dotycząca implikacji pastoralnych.
powrót
KS. LEONARD FIC - Dialog z hinduizmem i buddyzmem
Ks. Leonard Fic podzielił artykuł na dwie zasadnicze części:
1. Dialog Kościoła katolickiego z hinduizmem;
2. Dialog Kościoła katolickiego z buddyzmem.
Autor zauważa, że współcześnie wiele czynników uniemożliwia podjęcie pokojowych rozmów między chrześcijanami a hinduistami. Są nimi m.in.: wzrost świadomości narodowej wśród społeczeństwa indyjskiego, żywa pamięć ucisku Indii przez chrześcijańskich kolonizatorów, konwersje Hindusów z niższych kast na chrześcijaństwo czy powstanie indyjskich ruchów fundamentalistycznych. Wszystkie te i inne czynniki wpływają niekorzystnie na pokojowe współistnienie wyznawców tych dwóch religii. Z drugiej strony zachodnia moda na wschodnie techniki medytacji, wzmożona działalność indyjskich guru, a przede wszystkim próba łączenia indyjskich wierzeń z chrześcijaństwem wzbudza zaniepokojenie katolickiego Kościoła na Zachodzie. Z powyższych względów dialog Kościoła katolickiego z hinduizmem jest wymogiem, aby wyznawcy tych dwóch religii nie postrzegali siebie jako oponentów, lecz jako równi sobie partnerzy mogli razem stanąć w obronie zagrożonych dziś wartości etycznych i duchowych oraz światowego pokoju.
W drugiej części artykułu Autor podkreśla, że inicjatywa oraz chęć podjęcia chrześcijańsko-buddyjskiego dialogu istnieje dziś nie tylko po stronie Kościoła katolickiego. Również sami buddyści coraz częściej zainteresowani są dialogiem z chrześcijanami, dostrzegając w nim skuteczny środek dla pokojowego współistnienia między wyznawcami tych dwóch światowych religii.
powrót
KATARZYNA PARZYCH-BLAKIEWICZ - Dialog z ateistami i niewierzącymi
Autorka w swym artykule podejmuje próbę ukazania formy kontaktu z osobami niewierzącymi i ateistami. Wskazuje najpierw na subtelne rozróżnienie pomiędzy ateistą, a niewierzącym, a potem na imperatywmy charakter zjawiska ateizmu i niewiary. Pani Parzych-Blakiewicz podkreśla, zadania chrześcijan jeśli chodzi o dialog. Są ono wezwani do jego prowadzenia na mocy posłania misyjnego, obowiązku dawania świadectwa oraz troski o umożliwienie niewierzącym poznania prawdy o Bogu. Mocną stroną tego artykułu są jego wskazówki praktyczne, których udziela autorka.
powrót
KS. ANDRZEJ WAŃKA - Dialog z sektami i New Age?
Wbrew pozorom, zdaniem autora, podjęcie tematyki możliwości i perspektyw dialogu kościoła z sektami i New Age w pluralistycznym świecie wydaje się badawczo sensowne i duszpastersko pożyteczne. Ruchy te wywierają coraz bardziej znaczący wpływ na świat pojęć, wartości i postaw, stając się poważnym wyzwaniem duszpasterskim i doktrynalnym dla Kościoła. Ks. Andrzej Wańka zdaje sobie sprawę ze złożoności zagadnienia, zauważa, że sekty jak i New Age stanowią zbiór zróżnicowanych zjawisk, nurtów, ruchów. Dlatego omawia w artykule ogólne, wybrane kwestie, zalecając, by dostosowywać je do partnera dialogu oraz do natury wzajemnych odniesień.
powrót
EUGENIUSZ SAKOWICZ - O wychowaniu do dialogu
Autor artykułu jest profesorem zwyczajnym nauk teologicznych, kierownikiem Katedry Pedagogiki Kultury i Edukacji Międzykulturowej na Wydziale Nauk Pedagogicznych UKSW w Warszawie. Obok tego pełni szereg ważnych i odpowiedzialnych funkcji, stąd znany jest w licznych środowiskach naukowych.
Artykuł ukazuje niezwykle ważne i aktualne zagadnienie, dotyczące wychowania do dialogu. Dialog jak stwierdza profesor Sakowicz to "zadanie nie tylko dla obecnego pokolenia, zmagającego się z wyzwaniami różnorodności kulturowej i światopoglądowej, ale i dla społeczności, które "przyjdą".
Artykuł składa się z trzech następujących po sobie części, zatytułowanych: środowiska wychowawcze; pedagogiczna funkcja sakramentów świętych oraz proces wychowywania do dialogu. Układ i kompozycja zamieszczonych treści stanowią integralną całość; wyjaśniają czytelnikowi w sposób jasny i pogłębiony zapowiedziany we wstępie problem.
powrót
STUDIA I REFLEKSJE
DARIUSZ ADAMCZYK - Cytaty z Księgi Daniela w ewangeliach synoptycznych
Księga Daniela, napisana w językach: hebrajskim i aramejskim, pochodzi z VI i II wieku przed Chrystusem i zawiera dosyć jasne przesłanie moralne i teologiczne. Jak zauważa autor ks. Dariusz Adamczyk, do Księgi Daniela odwołują się autorzy Ewangelii synoptycznych, przytaczając cytaty. Oni też relacjonują, że słowa z Księgi cytuje sam Jezus. Ewangeliści: Mateusz i Marek zamieszczają tekst dotyczący wielkiego ucisku (Dn 12, 1) w ramach perykopy o zburzeniu Jerozolimy. Natomiast tekst o sprawiedliwych przywołuje tylko Mateusz, w perykopie odnoszącej się do czasów ostatecznych i będących wezwaniem do nawrócenia i zmiany postępowania.
powrót
KS. ŁUKASZ ŻAK - Między teologią a historią. Kilka uwag na marginesie sporu o Narodziny czyśćca Jacques'a Le Goffa
Łukasz Żak w artykule poszukuje odpowiedzi na pytanie, na ile ocena opracowania Le Goffa dokonana przez Dominikę Żukowską jest słuszna. W swoich rozważaniach pragnął zwrócić szczególną uwagę na różnice narzędzi badawczych teologii i historii. Artykuł został podzielony na pięć części:
1. Wpływ formacji intelektualnej Jacquesa Le Goffa na jego rozumienie czyśćca;
2. Pismo święte a kształtowanie się wyobrażeń na temat czyśćca;
3. Le Goff i Żukowska o wpływie pogańskich wierzeń na chrześcijańską topografię zaświatów;
4. Modlitwa za zmarłych jako świadectwo wiary w czyściec;
5. Znaczenie powstania słowa purgatorium w ocenie Le Goffa i Żukowskiej.
Autor artykułu wykazuje, że Dominika Żukowska, pomimo deklarowanego zrozumienia dla metodologicznej specyfiki dzieła Le Goffa, błędnie oceniła wyniki jego pracy, zarzucając mu lekceważenie Objawienia, relatywizowanie roli chrześcijaństwa i rozumienie rozwoju dogmatów jako wyniku przemian w mentalności. Łukasz Żak jest przekonany, że D. Żukowska źle odczytała zamiary francuskiego mediewisty, wymagając od niego podejścia stricte teologicznego do omawianych kwestii historycznych.
powrót
