Wprowadzenie - Eugeniusz Sakowicz
JANUSZ KRĘCIDŁO MS - Dialog biblijny
JACEK JAN PAWLIK SVD - Dialog antropologiczny
JACEK NOWAK SAC - Dialog w liturgii
KS. JAN PRZYBYŁOWSKI - Dialog pastoralny
KS. PIOTR TOMASIK - Dialog katechetyczny
KS. STANISŁAW DZIEKOŃSKI - Dialog pedagogiczny
STUDIA I REFLEKSJE
KS. JANUSZ BUJAK - Ekumenizm w III tysiącleciu chrześcijaństwa w ocenie kard. Waltera Kaspera i Papieskiej Rady ds. Jedności Chrześcijan
KS. JAROSŁAW BABIŃSKI - "Służyć prawdzie". Benedykt XVI o zadaniach nauki i uniwersytetu
KS. ANDRZEJ DOBRZYŃSKI - Amor veritatis. Jan Paweł II i Benedykt XVI o uniwersytecie i teologii
DARIUSZ ADAMCZYK - Ewolucja w perspektywie biblijnego opisu stworzenia
MARTA KOWALCZYK - Beginaż jako forma życia dla świeckich nie tylko w średniowieczu
AGNIESZKA SKÓRZEWSKA - Teologia symbolu w dziełach św. Efrema
SPRAWY KOŚCIELNE I DUSZPASTERSKIE
Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)
SPRAWOZDANIA I INFORMACJE
KS. TOMASZ J. CHLEBOWSKI - "Nowe perspektywy komunikacji kościelnej. Zmiany technologii i kultury komunikacji: refleksja teologiczna i duszpasterska". Seminarium dla biskupów odpowiedzialnych za komunikację społeczną przy konferencjach episkopatów (Watykan, 9-13 marca 2009 r.)
PRZEGLĄD BIBLIOGRAFICZNY
Marian G o ł ę b i e w s k i, W blaskach nowej ewangelizacji, Wrocław 2006 - bp Ignacy Dec
E. Randolph R i c h a r d s, Paul and First-Century Letter Writing. Secretaries, Composition and Collection, Downers Grove 2004 - ks. Janusz Kręcidło MS
John P a i n t e r, 1, 2, and 3 John, Collegeville 2002 - ks. Janusz Kręcidło MS
Ignacy D e c, Siejba słowa, t. 12: Naśladować Chrystusa. Homilie i rozważania z posługi pasterskiej od września do grudnia 2004 roku Świdnica 2006 - ks. Stanisław Kowalczyk
Bogdan P o n i ż y, Księga Mądrości o Bogu, Poznań 2008 Paweł Marek Mucha
Personalizm polski, red. Marian Rusecki, Lublin 2008 - Jarosław Horowski
STRESZCZENIA ARTYKUŁÓW
JANUSZ KRĘCIDŁO MS - Dialog biblijny
Autor w swym artykule podejmuje próbę ukazania Biblii jako księgi dialogu. Ks. Kręcidło podkreśla konieczność mądrego czytania Biblii, które winno uwzględniać interkulturowość biblijnego przesłania i jego otwartość na dialog. Autor zauważa, że dialog Boga z człowiekiem najpełniej wyraził się poprzez posłanie na świat Jezusa Chrystusa. Właśnie w Nim Bóg najpełniej wyraził wolę dialogu z ludzkością.
powrót
JACEK JAN PAWLIK SVD - Dialog antropologiczny
Autor artykułu Jacek Jan Pawlik zauważa, że dialog jest pojęciem stosowanym chętnie nie tylko w filozofii i teologii, ale również w językoznawstwie i naukach o komunikacji. Wynika to z faktu, że spotkanie międzyosobowe i wymiana myśli będę tylko wtedy skuteczne, kiedy spełnione zostaną warunki dialogu. Wiele jednak zależy od uczestników, którzy powinni ukształtować takie postawy, które będą ten dialog faworyzowały. Dialogowanie tkwi w naturze człowieka. Niemniej, zdolność dialogu nie jest czymś instynktownym, ale kształtuje się w wyniku procesu socjalizacji oraz przez nagromadzenie doświadczeń całego życia. W spotkaniu z obcymi kulturami okazuje się, jak bardzo ograniczona jest nasza zdolność dialogowania. Dążąc ku pełni człowieczeństwa J. Pawlik podkreśla, że musimy systematycznie poszerzać granice naszej otwartości na innych i wrażliwość na ich wartości. W ostateczności, dobrze prowadzony dialog prowadzi nie tylko do jedności ze stworzeniem i innymi ludźmi, ale również do głębi własnego jestestwa oraz do Boga. Autor podzielił artykuł na cztery części: 1. Wychowanie jako dialog; 2. Budowanie tożsamości przez dialog; 3. Znaczenie komunikacji dialogicznej; 4. Kształtowanie postawy dialogu. Jacek Jan Pawlik podkreśl wielokrotnie, że dialog antropologiczny to dialog zakodowany w naturze ludzkiej. Aby dialog mógł być skuteczny, potrzebne jest zbudowanie pewnych niezbędnych postaw, spośród których otwartość, pokora i duch dialogu wydają się najistotniejsze.
powrót
JACEK NOWAK SAC - Dialog w liturgii
Człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boga staje się osobą i na tej podstawie wchodzi w ścisły związek z Trójcą Świętą, przez co dokonuje się inicjacja chrześcijańska. Dlatego chrześcijanin może w pełni brać udział w celebracji liturgii. Autor zauważa, że język liturgiczny w każdej swej odmianie stanowi formę dialogu i kryje w sobie pewnego rodzaju mistagogię. Ponadto stanowi dla człowieka wyzwanie do udzielania odpowiedzi Bogu. Dzięki temu potrójna norma liturgiczna: lex credendi - lex orandi -lex vivendi zostaje zawarta i wyrażona w języku liturgicznym.
powrót
KS. JAN PRZYBYŁOWSKI - Dialog pastoralny
Autor recenzowanego artykułu jest profesorem teologii pastoralnej w UKSW w Warszawie. Jest on cenionym wykładowcą i autorem licznych publikacji z dziedziny teologii pastoralnej. Obecnie pełni funkcję prodziekana na Wydziale Teologii UKSW w Warszawie. Artykuł ks. Przybyłowskiego zatytułowany: "Dialog pastoralny" dotyczy rzeczywistości dialogu w kontekście działalności pastoralnej Kościoła; jako cel na samym początku zostało postawione przez autora wyjaśnienie czytelnikowi czym jest dialog, jakie powody skłaniają Kościół do dialogu i jakie zasady należy w nim stosować i co on ma na celu. Artykuł składa się z czterech metodologicznie po sobie następujących szczegółowych zagadnień: istota dialogu w perspektywie pastoralnej (1), człowiek tworzy naturalne środowisko dialogu pastoralnego (2), cel duszpasterski dialogu (3), dialog pastoralny w perspektywie ekumenicznej (4) oczywiście zawiera on wstęp i zakończenie. Dodać należy że niniejsza publikacja oparta jest na bogatej literaturze i licznych przypisach.
powrót
KS. PIOTR TOMASIK - Dialog katechetyczny
Autor wyjaśnia czym jest, a czym nie jest dialog katechetyczny, wskazując na możliwości i kryteria jego prowadzenia oraz na ograniczenia jakim podlega. Dialog ten zakłada rozwój wiary - nie tylko katechizowanego ale i katechety; powinien wykorzystywać metodę dylematu, lecz nie ograniczać się do niej. Ukazane zostają filozoficzne, teologiczne i pedagogiczne uwarunkowania dialogu katechetycznego. Szczególną wartość mają wnioski pastoralne; wśród nich kwestia, że ważną formą dialogu staje się korelacja wiedzy i postaw religijnych z wiedzą i postawami promowanymi przez edukację szkolną.
powrót
KS. STANISŁAW DZIEKOŃSKI - Dialog pedagogiczny
W recenzowanej publikacji podejmuje temat dotyczący dialogu pedagogicznego. Na samym początku stwierdza, że doceniając znaczenie dialogu w życiu poszczególnych jednostek i społeczności koniecznie trzeba zauważyć jego wartość w obszarze pedagogiki czy wychowania, gdzie odgrywa pierwszorzędną rolę w życiu człowieka, jak też ma ogromne znaczenie w wymiarze społecznym. Prezentowany artykuł poświęcony jest dialogowi pedagogicznemu, jednak ze względu na złożoność i obszerność problematyki uwaga została skoncentrowana na wybranych kwestiach, dotyczących: celów wychowania, metod i podstawowych środowisk wychowania.
powrót
STUDIA I REFLEKSJE
KS. JANUSZ BUJAK - Ekumenizm w III tysiącleciu chrześcijaństwa w ocenie kard. Waltera Kaspera i Papieskiej Rady ds. Jedności Chrześcijan
Jubileusz dwutysiąclecia narodzin Zbawiciela i czterdziesta rocznica ogłoszenia dekretu o ekumenizmie Unitatis Redintegratio dostarczyły okazji do podjęcia refleksji nad stanem ruchu ekumenicznego i zaangażowania Kościoła rzymskokatolickiego na rzecz jedności chrześcijan. W Kościele rzymskokatolickim szczególną rolę w tym względzie odgrywa Papieska Rada ds. Jedności Chrześcijan i jej przewodniczący, którym od roku 2001 jest kard. Walter Kasper.
Ks. dr hab. Janusz Bujak w artykule stara się odpowiedzieć na pytanie, jakie osiągnięcia i perspektywy a także jakie trudności przeżywa ruch ekumeniczny w świetle refleksji kard. Kaspera i Papieskiej Rady której przewodniczy. Autor podzielił artykuł na : 1. Współczesny kryzys ekumenizmu i jego przyczyny; 2. Główne kierunki dialogu ekumenicznego Kościoła rzymskokatolickiego; 3. Eklezjologia communio jako propozycja jedności ze strony Kościoła rzymskokatolickiego; 4. Zadania ruchu ekumenicznego w III tysiącleciu.
powrót
KS. JAROSŁAW BABIŃSKI - "Służyć prawdzie". Benedykt XVI o zadaniach nauki i uniwersytetu
Papież Benedykt XVI to człowiek nauki. Zanim objął najwyższy urząd w Kościele, wcześniej przez kilkadziesiąt lat pracował w ośrodkach uniwersyteckich, gdzie przeszedł wszystkie etapy awansu naukowego. Jako osoba doskonale znająca realia życia akademickiego, ale i również z racji pełnionego urzędu posługiwania na Stolicy Piotrowej, czuje się upoważniony do formułowania przed środowiskami naukowymi konkretnego programu działania i aktywności na polu nauki.
Ks. Jarosław Babiński podzielił artykuł na trzy zasadnicze części: 1. Rola uniwersytetu i nauki; 2. Zadania filozofii w budowaniu współczesnej Universitas; 3. Miejsce teologii w strukturze uniwersytetu. Autor artykułu podsumowując wypowiedzi Benedykta XVI stwierdził: "Tworzenie prawdziwej universitas domaga się budowania przez stanowiące ją nauki otwartego na dialog projektu funkcjonowania w strukturze uniwersytetu. Wszystkie, niezależnie od przyjętej metodologii, uznawanej koncepcji nauki powinny się jednoczyć w realizacji priorytowego dla nich zadania, jakim jest dochodzenie do prawdy i przybliżanie jej człowiekowi. W wysiłku jednoczenia uniwersytetu i tworzenia integralnej wizji człowieka, jak i całościowej wiedzy, mu służącej i próbującej odpowiedzieć na wciąż nurtujące go problemy, szczególną misję mają do odegrania teologia i filozofia, ze względu na posiadaną przez nie formułę nauk uniwersalnych. Dlatego w spektrum naukowych dziedzin, obecnych na uniwersytecie, należy się im niekwestionowalne miejsce. Wszelkie próby rugowania teologii i filozofii, zwłaszcza w kontekście tematu Boga, są sprzeczne z misją uniwersytetu, który ma odkrywać prawdę we wszystkich możliwych przestrzeniach, również dotyczącej życia religijnego. Każda z nauk powinna się przyczyniać w jakiś sposób do budowania tego, co nazywa się uniwersytetem; z drugiej strony jednak jego idea winna stanowić ogromne wyzwanie dla tworzących go nauk, każąc im zaspokoić pokładane w nich oczekiwania, stawać na wysokości zadania i pełnić posługę, która została im powierzona".
powrót
KS. ANDRZEJ DOBRZYŃSKI - Amor veritatis. Jan Paweł II i Benedykt XVI o uniwersytecie i teologii
Poszukiwanie prawdy było i jest jednym z najważniejszych zadań środowisk akademickich. Dają o tym świadectwo Jan Paweł II i jego następca Benedykt XVI. Autor dokonuje analizy porównawczej przemówienia Jana Pawła II, które Papież wygłosił w Krakowie 8 czerwca 1997 r., z okazji 600-lecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, z wykładem Benedykta XVI, wygłoszonym na Uniwersytecie w Ratyzbonie 12 września 2006 r. Obydwaj papieże ukazali rolę uniwersytetu w świecie współczesnym; w ostateczności polega ona na poszukiwaniu prawdy, na służbie człowiekowi. Rozum ludzki - jako władza - zdolny jest do poznania całościowej prawdy o rzeczywistości, która łączy się z dobrem, a nauka z etyką.
powrót
DARIUSZ ADAMCZYK - Ewolucja w perspektywie biblijnego opisu stworzenia
W połowie XIX wieku Charles Darwin ogłosił swoją teorię. Od tej pory powstało wiele sporów między nauką a religią. Były one wynikiem wzajemnych uprzedzeń, nieufności oraz braku dyscypliny metodologicznej w odniesieniu do poszczególnych dziedzin nauki i teologii. Następowało także pomieszanie pojęć i błędne ich rozumienie na płaszczyźnie nauk szczegółowych oraz filozofii i teologii. Obecnie wiele niedomówień już zostało wyjaśnionych. Ustalone zostały zakresy metodologii nauk doświadczalnych, filozofii i nauk teologicznych. Mimo to, w czasach współczesnych nadal uważa się, że teoria ewolucji sprzeciwia się biblijnemu opisowi stworzenia i podważa fundamenty chrześcijańskiej wiary. Stąd problem ewolucjonizmu jawi się jako ciągle aktualny...
powrót
MARTA KOWALCZYK - Beginaż jako forma życia dla świeckich nie tylko w średniowieczu
Autorka artykułu dr Marta Kowalczyk podjęła trud przybliżenia wspólnoty - beginaż, która w okresie późnego średniowiecza podjęła oryginalną formę realizowania dobrowolnego ubóstwa i zajmowania się dobroczynnością na dużą skalę. Beginaż został zapoczątkowany przez grupę pobożnych dziewic i wdów, które pod przewodnictwem księdza Lamberta de Begue utworzyły pierwszą tego typu wspólnotę w Leodium, w 1170 roku.
Nazwa wspólnoty pochodzi prawdopodobnie od szarego lub beżowego (bigio, beige) koloru ubrań kobiet tworzących pierwsze tego typu wspólnoty. Beginki i begardzi w 1216 r. zostali uznani za stowarzyszenia przez papieża Honoriusza III. W 1233 r. papież Grzegorz IX wystawił dla nich bullę protekcyjną. W 1311 r. ich nauczanie zostało potępione przez Sobór w Vienne. Podstawą doktrynalną do potępienia były elementy kwietyzmu i ukrytego panteizmu zawarte w ich duchowości. Nieufność duchownych wzbudzało również używanie dialektu w lekturze Biblii oraz interpretacje Pisma Świętego. Do dziś jednak beginki przetrwały na terenach obecnej Belgii i Holandii. W Niemczech, grupy kobiet działających podobnie do beginek powstały ponownie po Soborze Watykańskim II...
powrót
AGNIESZKA SKÓRZEWSKA - Teologia symbolu w dziełach św. Efrema
Autorka artykułu jest doktorantką na Wydziale Teologii UKSW oraz na Wydziale Polonistyki UW. Prezentowany czytelnikom artykuł jest częścią pracy od symbolu do kontemplacji. Głoszenie prawd wiary w hymnach św. Efrema, napisanej pod kierunkiem o. prof. Jacka Salija. Dotyczy on teologii św. Efrema w której symbol stał się najodpowiedniejszym sposobem mówienia o Bogu i poznania Go. Zastosowanie symbolu opartego często na paradoksie miało na celu uwrażliwienie słuchacza na niewrażliwość Boga i Jego tajemnicę.
powrót
