Wprowadzenie - Eugeniusz Sakowicz
ks. Józef Grzywaczewski
Debata chrystologiczna pomiędzy chrześcijaninem a muzułmaninem według Jana Damasceńskiego
Ks. Rafał Markowski
Al-Halladż - mistyk i męczennik islamu
Imam Mahmud Taha Żuk
Modlitwa w życiu muzułmanina
Bp Romuald Kamiński
O obchodach Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce
Katarzyna Górak-Sosnowska
Jak uczyć o świecie islamu?
Mufti Nedal Abu Tabaq, Eugeniusz Sakowicz
Pytania muzułmanina do chrześcijanina - odpowiedzi chrześcijanina na pytania muzułmanina
Eugeniusz Sakowicz, Mufti Nedal Abu Tabaq
Pytania chrześcijanina do muzułmanina - odpowiedzi muzułmanina na pytania chrześcijanina
Studia i refleksje
Andrzej Sobieraj
Radość Boga. Rys ontologiczny
ks. Grzegorz Jaśkiewicz
Próba interpretacji problematyki kairos oraz kalokagathia
ks. Edward Sienkiewicz
Osoba ludzka w scholastyce
ks. Wiesław Łużyński
Etyczno-społeczne aspekty samorządu terytorialnego w świetle nauczania społecznego Kościoła
ks. Janusz Borucki
Cmentarze i grzebanie zmarłych w świetle Kodeksów prawa kanonicznego z 1917 i 1983 roku
Edward Guziakiewicz
Wokół zmartwychwstania umarłych. W poszukiwaniu klucza antropologicznego
Sprawy kościelne i duszpasterskie
Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne)
Przegląd bibliograficzny
Czesław Stanisław Bartnik, Pamiętnik duchowy z lat 1950-1958, Lublin 2006 - ks. Edward Walewander
Wojciech Góralski, Studia nad małżeństwem i rodziną, Warszawa 2007 - ks. Janusz Gręźlikowski
Bartosz Nowakowski, Wkład biskupa Antoniego Stankiewicza w dorobek myśli kanonistycznej w przedmiocie wad zgody małżeńskiej pod rządami Kodeksu Jana Pawła II, Warszawa 2007 - ks. Janusz Gręźlikowski
Bogusław Nadolski, Komunia święta "na rękę", Kraków 2005 - Adam Matyszewski
Władysław Piechota, Duchowość chłopska. Przejawy duchowości i pobożności chrześcijańskiej w życiu mieszkańców wsi na podstawie "Chłopów" Władysława Stanisława Reymonta, Włocławek 2007 - ks. Jan Perszon
Wolfgang Klausnitzer, Jesus und Muhammad. Ihr Leben, ihre Botschaft. Eine Gegenüberstellung, Freiburg - Basel -
Wien 2007 - ks. Andrzej Anderwald
Roberto Amici, "Tutto cio che Dio ha creato e buono" (1 Tm 4, 4). Il rapporto con le realta terrene nelle Lettere Pastorali, Bologna 2007 - ks. Janusz Wilk
Leszek Slipek, Wojciech Rogoziński, Rozmowy księdza z wierzącym grzesznikiem, Warszawa 2007 - ks. Piotr Nitecki
Grzegorz Kaliszewski, Słowa jak gromy mówiące... Przepowiadanie księdza biskupa Romana Andrzejewskiego (1938-2003) jako odpowiedź na wyzwania czasów współczesnych, Lublin 2007 - Helena Słotwińska
Alicja Szulc, Homo religiosus późnego średniowiecza. Bernardyński model religijności masowej, Poznań 2007 - o. Aleksander K. Sitnik OFM
Pokój dla świata, red. Sławomir Jacek Żurek, Lublin 2006 - Katarzyna Parzych-Blakiewicz
Edward Jakiel, Młodopolskie portrety biblijne. Wybrane zagadnienia i kreacje, Gdańsk 2007 - Kamila Szada-Borzyszkowska
Helena Słotwińska, Błogosławieństwa osób w katechezie. Studium katechetyczno-liturgiczne w świetle rytuału "Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich", Lublin 2007 - bp Ignacy Dec
Jan Paweł II a religie świata, red. Jan Perszon, Toruń 2007 - Jarosław Horowski
STRESZCZENIA ARTYKUŁÓW
Ks. Józef Grzywaczewski - Debata chrystologiczna pomiędzy chrześcijaninem a muzułmaninem według Jana Damasceńskiego.
Artykuł ks. Józefa Grzywaczewskiego odwołuje się do dzieł Jana Damasceńskiego, a w sposób szczególny do Księgi herezji (Liber haeresorum) oraz Dysputy pomiędzy muzułmaninem a chrześcijaninem. Pisma polemiczne Jana Damasceńskiego wskazują, że w VII wieku, gdy Arabowie zajęli Egipt, Syrię i Palestynę, istniały kontakty pomiędzy chrześcijanami a muzułmanami. Był to okres, w którym teologia islamska dopiero się formowała, mowy Mahometa oraz inne pisma islamskie krążyły w oddzielnych zapiskach.
Ks. J. Grzywaczewski podzielił artykuł na trzy części: 1). Chrystus w relacji do Boga Ojca; 2). Natura Chrystusa; 3). Kult Chrystusa i krzyża.
Autor artykułu jest przekonany, że na podstawie pism Jana z Damaszku - Osoba Chrystusa, Jego natura i misja - należały do tematów najczęściej poruszanych w dyskusjach między chrześcijaństwem a islamem. Muzułmanie, pod wpływem judaizmu, nie dopuszczali myśli, by obok wszechmocnego Boga, Pana i Stwórcy świata, mógł być ktoś inny. Dlatego cała tradycja islamska zdecydowanie odrzuca Bóstwo Chrystusa i groziła piekłem tym, co przypisywali Allahowi partnerów (towarzyszy). Ks. J. Grzywaczewski wielokrotnie wykazywał, iż Jan z Damaszku, podobnie jak wielu innych teologów greckich, dostrzegał dynamizm islamu jako religii, ale nie przywiązywał zbyt wielkiej wagi do jego doktryny.
powrót
Ks. Rafał Markowski - AL- HALADŻ - mistyk i męczennik islamu
Ks. R. Markowski prezentuje postać Husajn ibn Mansur al-Halladż, który urodził się ok. 858 roku w Baida, wiosce perskiej (dziś w Iranie), w rodzinie wyznawców zoroastryzmu. Jego ojciec nawrócił się na islam, co oznaczało przyjęcie islamu przez całą rodzinę. W wieku lat szesnastu al-Halladż odkrył w sobie powołanie do życia mistycznego i przyłączył się do sufizmu, nurtu mistycznego, który powstał w VII-VIII w. na terenie Iraku. Husajn ibn Mansur al-Halladż w 922 roku został skazany na śmierć, za swoje poglądy i nauczanie.
Autor artykułu wykazuje, że śmierć męczeńska al-Halladża miała istotny wpływ na dalsze dzieje sufizmu i jego relacje z ortodoksją islamu oraz przyczyniła się do ukształtowania się nowego nurtu - teologii mistycznej. W X i XI wieku wyznawcy islamu podjęli próby zatarcia narastających różnic doktrynalnych między mistyką a ortodoksyjnym islamem. W ten sposób nastąpił rozwój teologii mistycznej, której celem było usytuowanie mistyki w szeroko rozumianej duchowości islamu tradycyjnego.
powrót
MAHMUD TAHA ŻUK - MODLITWA W ŻYCIU MUZUŁMANINA
Modlitwa w islamie jest ważnym obowiązkiem religijnym, nałożonym przez świętą księgę - Koran i tradycję - Sunnę. Autor artykułu Mahmud Taha Żuk przypomina, że do modlitw obowiązkowych zalicza się: modlitwę codzienną (odprawianą pięć razy na dobę); recytację Koranu; modlitwę za zmarłych; modlitwę przy Al-Kabie (najświętszym miejscu islamu, którym jest budowla z kamienia w kształcie prostopadłościanu) w Mekce; modlitwę przy grobach proroków i imamów; modlitwę za rodziców (którą obowiązkowo ma odmawiać najstarszy syn). Do ważnych obowiązków muzułmanina należy udział w modlitwach zbiorowych, którymi są: modlitwa piątkowa (salat dżuma) oraz modlitwy świąteczne (id). Każda z tych form modlitw została szczegółowo omówiona w artykule.
powrót
Bp Romuald Kamiński - O obchodach Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce.
Obchody Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce to zupełnie nowa rzeczywistość - zauważa autor artykułu Ks. Bp Romuald Kamiński - w relacjach chrześcijańsko-muzułmańskich nie tylko w Polsce, ale również na świecie.
Ks. Bp Romuald Kamiński przybliża zaangażowanie wielu osób w organizacje Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce. W sposób szczególny dowartościowuje działania ekumeniczne podejmowane przez: Bpa Tadeusza Pikusa, o. dra Witolda Adamczewskiego SJ, o. dra Adama Wąsa SVD, wraz z Centrum Dialogu Kultur i Religii w Pieniężnie, prof. Eugeniusza Sakowicza, Zdzisława Bieleckiego oraz o. prof. dra hab. Jarosława Różańskiego OMI. W dalszej części artykułu przybliża inne liczne działania, w tym powstanie kilku "instytucji", które w efekcie doprowadziły do bardzo ożywionych na polu religijnym relacji z muzułmanami.
powrót
Katarzyna Górak-Sosnowska - Jak uczyć o świecie islamu?
K. Górak - Sosonowska jest przekonana, że o świecie islamu warto uczyć z przynajmniej trzech powodów. Po pierwsze, Orient nadal fascynuje i ciekawi, a przy tym jest tematem medialnym. Z tych powodów warsztaty o świecie arabskim lub szerzej muzułmańskim, będą ciekawsze dla przeciętnego odbiorcy niż na przykład o Indianach Yanomami z Wenezueli. Ciekawość tę warto wykorzystać. Po drugie, świat islamu łączy z Europą sięgająca VIII wieku historia i wspólne korzenie religii monoteistycznych, które z pewnością stanowią płaszczyznę do znalezienia tego, co wspólne. Chociaż większość osób wie, że islam jest religią monoteistyczną, rzadko kto zdaje sobie sprawę z tego, jak daleko sięgają podobieństwa. Wreszcie, o świecie islamu warto nauczać, ponieważ muzułmanie należą do najbardziej stygmatyzowanych kategorii społecznych (podobnie jak np. Romowie), co przy ich praktycznym braku w naszym kraju można określić jako platoniczna arabo- lub islamofobia.
powrót
NEDAL ABU TABAQ, EUGENIUSZ SAKOWICZ - Pytania muzułmanina do chrześcijanina - odpowiedzi chrześcijanina na pytania muzułmanina.
Nedal Abu Tabaq - muzułmanin - postawił pięć pytań chrześcijaninowi E. Sakowiczowi: 1). Jak można wytłumaczyć i przekonać niechrześcijanina do pojęcia "Trójcy", które jest trudne do zrozumienia dla samych chrześcijan, tym bardziej, że pojęcia tego nie ma w Piśmie Świętym? 2). Jak można zrozumieć pojęcie "sprawiedliwości Boga" w chrześcijaństwie, wiedząc, iż według Biblii Bóg "zatopił" cała ziemię (potop). Dlaczego Bóg wysyłał swoich wysłanników i proroków tylko dla jednego narodu przez prawie 4000 lat ? 3). Dlaczego dziecko nie ochrzczone nie ma dostępu do Królestwa Bożego? 4). Jak chrześcijaństwo tłumaczy "grzech pierworodny" w świetle słowa Pisma Świętego mówiące o tym, że "Ojcowie nie ponoszą winy za grzechy synów, a synowie nie ponoszą winy za grzechy ojców"? 5). Wielu muzułmanów i Arabów obarcza świat chrześcijański za wszelkie nieszczęścia i wojny, zarzucając jemu targnięcie się na ich terytoria i zadanie śmierci ich najbliższym (Bośnia, Afganistan, Czeczenia, Irak...). Na ile mają oni rację i w jaki sposób chrześcijanie powinni to zmienić?
E. Sakowicz udzielając odpowiedzi na wyżej postawione pytania, przedstawił bogactwo doktryny chrześcijańskiej, z nadzieją, że będziemy lepiej zrozumiani przez wyznawców islamu.
powrót
EUGENIUSZ SAKOWICZ, NEDAL ABU TABAQ - Pytania chrześcijanina do muzułmanina - odpowiedzi muzułmanina na pytania chrześcijanina.
E. Sakowicz - chrześcijanin - postawił pięć pytań muzułmaninowi Nedal Abu Tabaq: 1). Jak należy rozumieć słowa wyznania wiary muzułmanina "nie ma Boga poza Allachem"? 2). Co dzieli muzułmanów i chrześcijan, a co ich łączy? 3). Demokracja i islam - zgodność czy sprzeczność? 4). "Sobór [Watykański II] zachęca wszystkich [chrześcijan i muzułmanów], aby zapominając o tym, co było, czynili szczere wysiłki zmierzające do wzajemnego zrozumienia i dla dobra wszystkich ludzi dbali wspólnie o sprawiedliwość społeczną, dobro moralne, a także pokój i wolność oraz je wspierali" (Deklaracja Nostra aetate, nr 3) - czy można zapomnieć o tym, co było w historii złem między wyznawcami obu religii? Jakie konkretnie czyny powinni podejmować jedni i drudzy na rzecz sprawiedliwości społecznej, dobra moralnego oraz pokoju i wolności? Czego muzułmanie i chrześcijanie mogą wzajemnie uczyć się od siebie? 5). Czego muzułmanie i chrześcijanie mogą wzajemnie uczyć się od siebie?
Nedal Abu Tabaq udzielając odpowiedzi na wyżej postawione pytania, pozwolił chrześcijanom lepiej poznać islam.
powrót
Andrzej Sobieraj - Radość Boga - rys ontologiczny
Autor w swym artykule przedstawia zagadnienie radości Boga. Jest to problem podejmowany dość rzadko, przede wszystkim ze względu na swoistą ignorancję teologiczną, która stoi u progu przefałszowania obrazu chrześcijaństwa i jego orędzia. Andrzej Sobieraj stawia pytanie czy i dlaczego właśnie radość może być wewnętrznym i uzewnętrzniającym się atrybutem Boga. przedstawiony w artykule rys ontologiczny radości Boga jest wprowadzeniem w szerszą perspektywę relacji Boga do człowieka.
powrót
Ks. Grzegorz Jaśkiewicz - Próba interpretacji problematyki: kairos i kalokagathia.
Ks. Jaśkiewicz w swym artykule podejmuje refleksję nad rolą i znaczeniem dwóch pojęć greckich oznaczających czas (swoiście rozumiany) oraz doskonałość. Autor analizuje te dwa terminy w różnych aspektach, odnosząc je do Kościoła i chrześcijaństwa. Przedstawia bogatą analizę biblijną odnośnie wspomnianych pojęć.
powrót
Ks. Edward Sienkiewicz - OSOBA LUDZKA W SCHOLASTYCE
Autor artykułu jest kapłanem diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, samodzielnym pracownikiem naukowym Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego, wykładowcą teologii dogmatycznej w Wyższym Seminarium Duchownym i w Instytucie Teologicznym w Koszalinie. Równocześnie jest redaktorem "Studiów Koszalińsko-Kołobrzeskich". Autor kilku książek naukowych i wielu artykułów.
W prezentowanym artykule przedstawia rozumienie osoby ludzkiej w scholastyce. W swojej publikacji wychodzi od stwierdzenia, że współcześnie spotyka się liczne wizje bytu ludzkiego. Niektóre z nich charakteryzują się wyraźną jednostronnością inne natomiast nawiązują do kluczowych tradycyjnych rozstrzygnięć. Słusznym, więc wydaje się sięgniecie do źródeł scholastycznych i przyjrzenie się człowiekowi oraz dokonanie opisu bytu ludzkiego.
powrót
Ks. Wiesław Łużyński Etyczno - społeczne aspekty samorządu terytorialnego w świetle nauczania społecznego Kościoła
Autor w swym artykule podejmuje takie zagadnienia jak: podział kompetencji, subsydiarność, decentralizacja, prawa obywatelskie. Ks. Łużyński wskazuje, że zasadniczym celem samorządu terytorialnego jest realizacja dobra wspólnego społeczności, której służy. Podkreśla znaczenie etosu w administracji samorządowej. Artykuł wskazuje na dobrą znajomość dokumentów Kościoła przez autora.
powrót
Ks. Janusz Borucki - "Cmentarze i grzebanie zmarłych w świetle kodeksów prawa kanonicznego z 1917 i 1983 roku"
Autor porównuje przepisy starego i nowego kodeksu prawa kanonicznego dotyczące cmentarzy i grzebania zmarłych. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdza znaczne zmniejszenie liczby przepisów znajdujących się w kodeksie z 1983 r., w porównaniu z kodeksem z roku 1917. Zmiany w prawodawstwie kościelnym poszły w kierunku uproszczenia istniejących norm, jednak wymagają one uzupełnienia przez ustawodawstwo partykularne, zwłaszcza diecezjalne; powinno ono uwzględnić miejscowe zwyczaje.
Zdaniem autora, wprowadzone zmiany w prawodawstwie kościelnym w kwestii cmentarza i pogrzebu, uprościły przepisy i przyczyniły się do ich łatwiejszego stosowania w praktyce.
powrót
Edward Guziakiewicz - Wokół zmartwychwstania umarłych. W poszukiwaniu klucza antropologicznego.
Edward Guziakiewicz w artykule poddaje naukowej refleksji ważna prawdę wiary chrześcijańskiej dotyczącej zmartwychwstania umarłych. Autor bada zaplecze antropologiczne biblijnej prawdy wiary o zmartwychwstaniu umarłych, starając się wykazać użyteczność trychotomicznego ujęcia tajemnicy człowieka. Opiera się na wybranych tekstach biblijnych, a w swojej argumentacji odwołuje się ponadto do bliskiej ludom pierwotnym wizji świata, dzielącego się na sferę ziemską, niebiańską i podziemną. W kreślonej przez niego perspektywie człowiek, biorąc pod uwagę jego strukturę bytową, jest złożeniem ciała, duszy i ducha. Śmierć jest w tym ujęciu trójrozpadem człowieka. Umierający ducha oddaje Bogu, jego ciało trafia do ziemi, dusza zaś do szeolu. Eschatologiczne zmartwychwstanie stanowi zbawcze odwrócenie tego procesu i wymaga ponownego udzielenia zmarłemu ducha przez Boga.
powrót
