Zeszyt 1 (548)
Lipiec - Sierpień 2000 r. | Tom 135
Logo AK

108 Błogosławionych Męczenników II wojny światowej

DIECEZJE

Białystok

1. Ks. Mieczysław Bohatkiewicz; ur. 1 I 1904 r.; kapłan diecezji pińskiej; w czasie okupacji proboszcz w Dryssie, znany szeroko z porywających homilii i serca dla biednych. Aresztowany przez gestapo za posługę duszpasterską i po dwóch miesiącach rozstrzelany 4 III 1942 r. w Berezweczu k. Głębokiego (dziś Białoruś), razem z ks. Wł. Maćkowiakiem i ks. St. Pyrtkiem.

2. Ks. Władysław Maćkowiak; ur. 14 XI 1910 r.; kapłan archidiecezji wileńskiej, proboszcz parafii Ikaźń. Za niezwykle gorliwą działalność duszpasterską gestapo w Wilnie wydało na niego wyrok śmierci. Choć ostrzegano go o niebezpieczeństwie, pozostał jednak dobrowolnie w parafii, aby służyć ludowi jako kapłan. Został aresztowany w grudniu 1941 r. a następnie rozstrzelany 4 III 1942 r. w Berezweczu.

3. Ks. Stanisław Pyrtek; ur. 21 III 1913 r.; kapłan wileński, wikariusz parafii Ikaźń, gdzie proboszczem był jego kolega, ks. Maćkowiak. Również na nim ciążył wyrok śmierci za posługę duszpasterską. Został aresztowany, gdy udał się do urzędu policji, by wstawiać się za uwięzionym dzień wcześniej proboszczem. Razem z nim został rozstrzelany w Berezweczu 4 III 1942 r.

Częstochowa

4. Ks. Maksymilian Binkiewicz; ur. 21 II 1908 r.; prefekt gimnazjum biskupiego we Wieluniu; wyróżniał się duchowością, oddaniem Kościołowi, pracowitością. Został aresztowany w październiku 1941 r. za działalność duszpasterską i deportowany do obozu w Dachau, gdzie zmarł 24 VI 1942 r. w następstwie ciągłego maltretowania.

5. Ks. Ludwik Gietyngier; ur. 16 VIIII 1904 r.; ofiarny wychowawca młodzieży, dyrektor gimnazjum we Wieluniu, pełen miłości Boga i bliźniego tak w posługiwaniu duszpasterskim, jak w dotkliwych udrękach w więzieniach i w obozie w Dachau. Został aresztowany w październiku 1941 r.; zmarł w obozie w Dachau 30 XI 1941 r. w następstwie maltretowania przez strażników.

Drohiczyn

6. Ks. Antoni Beszta-Borowski; ur. 9 IX 1880 r.; wikariusz generalny diecezji pińskiej, w czasie wojny proboszcz w Bielsku Podlaskim. Za wyjątkowo ofiarną, szeroką posługę duszpasterską został aresztowany 15 VII 1943 i po kilku godzinach rozstrzelany w pobliżu Bielska.

Gdańsk

7. Ks. Marian Górecki; ur. 21 V 1903 r.; charyzmatyczny duszpasterz Polaków w “Wolnym Mieście Gdańsku”; aresztowany już w pierwszym dniu wojny i deportowany do obozu koncentracyjnego w Stutthoffie, gdzie został rozstrzelany w Wielki Piątek, 22 III 1940 r., razem z ks. Bronisławem Komorowskim.

8. Ks. Bronisław Komorowski; ur. 25 V 1889 r.; proboszcz dla Polaków w Gdańsku-Wrzeszczu, niezwykle ofiarny duszpasterz. Aresztowany 1 IX 1939 r. razem z ks. Góreckim, z którym przebył podobną drogę cierpień w Stutthoffie, aż do egzekucji w Wielki Piątek, 22 III 1940 r.

9. Ks. Franciszek Rogaczewski; ur. 23 XII 1892 r.; proboszcz polskiej parafii p.w. Chrystusa Króla w Gdańsku, wyjątkowy spowiednik. Aresztowany 1 IX 1939 r., po długich torturach został rozstrzelany 11 I 1940 r. w pobliżu Gdańska.

Gniezno

10. Ks. Jan Nepomucen Chrzan; ur. 25 IV 1885 r.; proboszcz parafii Żerków. Aresztowany za posługę duszpasterską i deportowany do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie zmarł 1 VII 1942 r. w następstwie maltretowania i chorób.

11. Ks. Franciszek Dachtera; ur. 22 IX 1910 r.; prefekt liceum w Bydgoszczy; wyróżniał się gorliwością apostolską i duchowością kapłańską. Uwięziony w połowie września 1939 r., ostatecznie został osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie zmarł po dotkliwych cierpieniach 23 VIII 1944 r. jako ofiara eksperymentów pseudomedycznych.

12. Ks. Władysław Demski; ur. w 1884 r.; proboszcz parafii p.w. Matki Bożej w Inowrocławiu, przedtem profesor języków klasycznych w gimnazjum, żarliwy duszpasterz. Aresztowany w listopadzie 1939 r.; w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen, 28 V 1940 r., został skatowany na śmierć za to, że odmówił podeptania różańca.

13. Ks. Stanisław Kubski; ur. 13 VIII 1876 r.; proboszcz z Inowrocławia, niezwykle gorliwy duszpasterz. Aresztowano go jeszcze we wrześniu 1939 r. i osadzono w kamieniołomach w Buchenwaldzie, a następnie w Dachau. W dniu 18 V 1942 r. wywieziono go, jako niezdolnego do pracy, na zagazowanie.

14. Ks. Władysław Mączkowski; ur. 24 VI 1911 r.; administrator parafii Łubowo; cechował go wielki zapał duszpasterski i wzorowe życie kapłańskie. Po uwięzieniu w sierpniu 1940 r. został przewieziony do Dachau, gdzie zmarł na skutek znęcania się nad nim ze strony strażników 20 VIII 1942 r.

15. Ks. Marian Skrzypczak; ur. 15 IV 1909 r.; wikariusz parafii Płonkowo. Po wybuchu wojny, świadomy niebezpieczeństwa, pozostał w parafii, by nieść posługę duszpasterską. Został zmordowany 5 X 1939 r. przez bojówki młodzieży hitlerowskiej.

16. Ks. Aleksy Sobaszek; ur. 17 VII 1909 r.; proboszcz parafii Siedlemin, gorliwy duszpasterz. Po wybuchu wojny, w pierwszym momencie ogarnięty paniką, opuścił parafię. Wrócił jednak po dwóch tygodniach i w kościele, w czasie Mszy św., ze łzami w oczach prosił parafian o wybaczenie mu tego czynu. Aresztowano go w październiku 1941 r. i przewieziono do Dachau, gdzie zmarł 1 VIII 1942 r. w następstwie udręk obozowych.

17. Ks. Antoni Świadek; ur. 27 III 1909 r.; kapelan organizacji młodzieżowych w Bydgoszczy, kapłan o wyjątkowej żarliwości apostolskiej. Został aresztowany w lipcu 1942 r. i przewieziony do Dachau, zmarł tam 25 I 1945 r. w następstwie udręk obozowych, z różańcem w dłoni.

Kalisz

18. Franciszek Stryjas; ur. 26 I 1882 r.; wierny świecki spod Kalisza, wzorowy ojciec rodziny. Za potajemne nauczanie dzieci religii w okolicznych wioskach, by przygotować je do I Komunii, został aresztowany przez policję hitlerowską, osadzony w więzieniu w Kaliszu, gdzie po dziesięciu dniach tortur, 31 VII 1944 r., zakończył życie.

Katowice

19. Ks. Józef Czempiel; ur. 21 IX 1883 r.; proboszcz parafii Chorzów-Batory, charyzmatyczny duszpasterz trzeźwości, kapłan o niezwykle głębokiej duchowości, animator bardzo licznych powołań do kapłaństwa i życia zakonnego. Aresztowano go w kwietniu 1940 r. i osadzono w obozie w Dachau. W dn. 4 V 1942 r. wywieziono go z obozu na zagazowanie.

20. Ks. Emil Szramek; ur. 29 IX 1887 r.; kanclerz kurii biskupiej i proboszcz parafii mariackiej w Katowicach, człowiek wielkiej wiary i kultury, historyk i żarliwy patriota. Został aresztowany w kwietniu 1940 r. Zakończył życie 13 I 1942 r. w Dachau w wielkim cierpieniu i poniżeniu.

Kielce

21. Ks. Józef Pawłowski; ur. 12 VIII 1890 r.; rektor Seminarium Duchownego w Kielcach, bardzo ofiarny duszpasterz. Został aresztowany w lutym 1941 r. za działalność duszpasterską, a zwłaszcza za organizowanie pomocy dla Żydów, za co wydano na niego wyrok śmierci. Wyrok został wykonany 9 I 1942 r. w obozie w Dachau, przez powieszenie.

Kraków

22. Ks. Piotr Edward Dańkowski; ur. 21 VI 1908 r.; wikariusz parafii Zakopane, znany szeroko z wielkiej gorliwości duszpasterskiej i oddania biednym. Aresztowany w maju 1941 r., został wysłany do obozu zagłady w Oświęcimiu. Zmarł w Wielki Piątek, 3 IV 1942 r., w następstwie sadystycznego znęcania się nad nim.

Lublin

23. Bp Władysław Goral; ur. 1 V 1898 r.; biskup pomocniczy diecezji lubelskiej, pasterz nazywany niekiedy “aniołem pokoju i dobroci”. Został aresztowany przez policję polityczną, jeszcze w listopadzie 1939 r., i skazany na karę śmierci, którą zamieniono po interwencjach Stolicy Apostolskiej na dożywocie. Zakończył życie w kwietniu 1945 r., na krótko przed wyzwoleniem obozu.

24. Ks. Kazimierz Gostyński; ur. 8 IV 1884 r.; niezwykle gorliwy duszpasterz, pedagog, opiekun harcerstwa. Został aresztowany za działalność duszpasterską w styczniu 1940 r. i przewieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen a następnie do Dachau, skąd 6 V 1942 r. wywieziono go na zagładę w komorze gazowej.

25. Ks. Stanisław Mysakowski; ur. 14 IX 1896 r.; katecheta z Lublina, oddany ofiarnej posłudze miłosierdzia. Aresztowany w listopadzie 1939 r. wraz z grupą kapłanów lubelskich, wkrótce został skazany na śmierć i przewieziony kolejno do Sachsenhausen i do Dachau. W dn. 14 X 1942 r. wywieziono go z obozu w “transporcie inwalidów” na zagazowanie.

26. Ks. Zygmunt Pisarski; ur. 24 IV 1902 r.; proboszcz parafii Gdeszyn, ofiarny duszpasterz. W dn. 30 I 1943 r., po brutalnym przesłuchaniu i rewizji plebanii, został aresztowany przez żandarmerię hitlerowską i w czasie transportu do więzienia zastrzelony za to, że odmówił wskazania komunistów.

27. Stanisław Starowieyski; ur. 11 V 1895 r.; wierny świecki z Łaszczowa na Zamojszczyźnie, ojciec rodziny, utalentowany administrator, bardzo gorliwy apostoł laikatu, prezes Akcji Katolickiej w diecezji lubelskiej. Aresztowany w kwietniu 1940 r. i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau. Zakończył życie w obozie, w noc Zmartwychwstania Pańskiego, dn. 13 IV 1941 r.

28. Ks. Antoni Zawistowski; ur. 10 XI 1882 r.; profesor Seminarium Duchownego w Lublinie, ceniony spowiednik i kaznodzieja. Po aresztowaniu w listopadzie 1939 r. został osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie 4 VI 1942 r. zmarł z wycieńczenia i ciągłego maltretowania.

Łomża

29. Ks. Adam Bargielski; ur. 7 I 1903 r.; wikariusz parafii Myszyniec, bardzo gorliwy duszpasterz. Zastąpił w więzieniu proboszcza, wówczas 80-letniego starca; pozostawał zawsze gotowy, by służyć innym. Został zamordowany 8 IX 1942 r. przez strażnika obozu w Dachau.

30. Marianna Biernacka; ur. w 1888 r.; wierna świecka z Lipska nad Biebrzą, teściowa. Spontanicznie ofiarowała swoje życie, aby uratować wyrwaną na egzekucję swoją brzemienną synową i życie dziecka, które miało się wkrótce narodzić. Została rozstrzelana 13 VII 1943 r. w Naumowiczach k. Grodna.

31. Ks. Michał Piaszczyński; ur. 1 XI 1885 r.; profesor i ojciec duchowny Wyższego Seminarium Duchownego w Łomży, promotor dialogu religijnego z Żydami. Zmarł w obozie koncentracyjnym 18 XII 1940 r. w Sachsenhausen z głodu i chorób.

Płock

32. Abp Antoni Julian Nowowiejski; ur. 11 II 1858 r.; biskup płocki, profesor liturgista, historyk, animator studiów kościelnych w odrodzonej po rozbiorach Polsce, żarliwy pasterz. Aresztowano go w 1940 roku i osadzono w obozie koncentracyjnym w Działdowie. Zmarł 28 V 1941 r. w obozie na skutek ustawicznego, wyrafinowanego maltretowania.

33. Bp Leon Wetmański; ur. 6 IV 1886 r.; biskup pomocniczy diecezji płockiej, bardzo żarliwy pasterz, głębokiej wiary, oddany najbardziej potrzebującym. Aresztowany w lutym 1940 r., został osadzony w obozie koncentracyjnym w Działdowie, gdzie zakończył życie 10 X 1941 r. w wyniku udręk obozowych i chorób.

Poznań

34. Ks. Marian Konopiński; ur. 10 IX 1907 r.; wikariusz parafii p.w. św. Michała Archanioła w Poznaniu a jednocześnie student nauk społecznych na uniwersytecie w Poznaniu. Po aresztowaniu we wrześniu 1939 r., kolejno przebywał w różnych więzieniach, by ostatecznie znaleźć się w obozie w Dachau, gdzie zmarł 1 I 1943 r. w następstwie eksperymentów pseudomedycznych, jakim był poddawany.

35. Ks. Józef Kut; ur. 25 I 1905 r.; proboszcz parafii Gościeszyn. Po aresztowaniu w październiku 1941 r. osadzono go w obozie koncentracyjnym w Dachau. Odrzucił możliwość uwolnienia z obozu pod warunkiem wyrzeczenia się posługi kapłańskiej. Zmarł z głodu i chorób 18 IX 1942 r.

36. Ks. Włodzimierz Laskowski; ur. 30 I 1886 r.; dyrektor gospodarczy Seminarium Duchownego w Poznaniu, a następnie proboszcz parafii Lwówek. Został zamordowany przez strażnika obozu w Guzen, 8 VIII 1940 r., po pięciu miesiącach pobytu w tym miejscu prześladowania za wiarę.

37. Ks. Narcyz Putz; ur. 28 X 1877 r.; proboszcz parafii p.w. św. Wojciecha w Poznaniu. Głęboka duchowość i umiłowanie Kościoła były źródłem jego wielkiego zaangażowania duszpasterskiego i otwarcia na człowieka. Zmarł w Dachau 5 XII 1942 r., wyniszczony przez choroby i nieludzkie warunki.

38. Natalia Tułasiewicz; ur. 9 IV 1906 r.; nauczycielka z Poznania, żarliwa animatorka apostolatu świeckich. W 1943 r. wyjechała dobrowolnie do Niemiec z transportami deportowanych na prace przymusowe młodych kobiet, by podtrzymywać pośród nich ducha wiary i miłości ojczyzny. Za tę działalność została aresztowana, poddawana wyrafinowanym torturom i skazana na zagładę w obozie w Ravensbrück. Uśmiercona w komorze gazowej 31 III 1945 r., w Wielką Sobotę.

Radom

39. Ks. Kazimierz Grelewski; ur. 20 I 1907 r.; wychowawca młodzieży, prefekt szkół w Radomiu. Na początku 1941 r. został aresztowany przez gestapo i przewieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau. Pozbawiono go życia 9 I 1942 r. przez powieszenie na obozowej szubienicy.

40. Ks. Stefan Grelewski; ur. 3 VII 1898 r.; brat rodzony ks. Kazimierza, podobnie jak on, charyzmatyczny duszpasterz młodzieży i świata pracy. Aresztowany razem z nim, również został przewieziony do obozu w Dachau, gdzie zmarł po pięciu miesiącach, 6 V 1942 r., w wyniku tortur i głodu.

41. Ks. Franciszek Rosłaniec; ur. 19 XII 1889 r.; wybitny teolog biblista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kapłan bardzo żywej i głębokiej wiary. Aresztowany w listopadzie 1939 r.; po kolejnych więzieniach osadzony w obozie w Dachau, skąd 14 X 1942 r. wywieziono go na zabicie w komorze gazowej.

42. Ks. Bolesław Strzelecki; ur. 10 VI 1896 r.; proboszcz parafii Radom Glinice, nazywany św. Franciszkiem z Radomia. Zmarł 2 V 1941 r. w obozie zagłady w Oświęcimiu, po czterech miesiącach od aresztowania, na skutek znęcania się nad nim przez strażników.

43. Ks. Kazimierz Sykulski; ur. 29 XII 1882 r.; proboszcz parafii Końskie, duszpasterz o głębokiej duchowości. Po dwóch miesiącach od aresztu i uwięzieniu w obozie w Oświęcimiu, został rozstrzelany 1 XII 1941 r.

Sandomierz

44. Ks. Antoni Rewera; ur. 6 I 1869 r.; profesor Seminarium Duchownego w Sandomierzu, założyciel Zgromadzenia Sióstr Córek św. Franciszka Serafickiego. Został aresztowany w marcu 1942 i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie 1 X 1942 r. zakończył życie w wyniku maltretowania i nieludzkich warunków obozowych.

Tarnów

45. Ks. Roman Sitko; ur. 30 III 1880 r.; rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie, żarliwy duszpasterz. Za potajemnie prowadzenie nauczania seminaryjnego został skazany na obóz zagłady w Oświęcimiu, gdzie zamordowano go 12 X 1942 r.

Warszawa

46. Ks. Roman Archutowski; ur. 5 VIII 1882 r.; rektor Seminarium Duchownego w Warszawie z czasu wojny, niezwykły pedagog. Zmarł na Majdanku w następstwie maltretowania, głodu i chorób 18 IV 1943 r., w Niedzielę Palmową.

47. Ks. Edward Detkens; ur. 14 X 1885 r.; duszpasterz środowisk akademickich z Warszawie. Po uwięzieniu przez Gestapo w 1940 r. deportowano go do obozu koncentracyjnego w Dachau. Wyniszczony przez choroby i głód został przydzielony do bloku tzw. “inwalidów”, skąd zabrano go 10 VIII 1942 r. na zabicie w komorze gazowej.

48. Ks. Michał Oziębłowski; ur. 28 IX 1900 r.; wikariusz parafii w Kutnie, apostoł i opiekun najbiedniejszych. Został aresztowany w październiku 1941 r. a następnie osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie zmarł w wyniku maltretowania i głodu 31 VII 1942 r.

49. Ks. Zygmunt Sajna; ur. 20 I 1897 r.; proboszcz w Górze Kalwarii, niezwykle ofiarny duszpasterz. Po aresztowaniu w grudniu 1940 r. osadzony w więzieniu na Palmirach. Aż do ostatnich chwil przed egzekucją, 17 IX 1940 r., niósł posługę duszpasterską wobec grupy 200 osób, razem z nim straconych.

50. Ks. Michał Woźniak; ur. 28 VIII 1875 r.; proboszcz parafii Kutno, gorliwy duszpasterz, założyciel ośrodka salezjańskiego na terenie swojej parafii (Woźniaków). Po ośmiu miesiącach od aresztowania, 16 V 1942 r. poniósł śmierć w Dachau z wyczerpania i nieludzkiego traktowania.

Włocławek

51. Al. Tadeusz Dulny; ur. 8 VIII 1914 r.; alumn Seminarium Duchownego we Włocławku. Został aresztowany w listopadzie 1939 r. i osadzony następnie w obozie w Dachau, gdzie umarł z głodu 7 III 1942 r.

52. Ks. Edward Grzymała; ur. 29 IX 1906 r.; pracownik Sądu biskupiego, w czasie wojny wikariusz generalny, żarliwy pasterz, natchniony kaznodzieja. Aresztowany w sierpniu 1940 r. został osadzony ostatecznie w obozie w Dachau, skąd 10 VIII 1942 r. wywieziono go na zgazowanie.

53. Ks. Henryk Hlebowicz; ur. 1 VII 1904 r.; kapłan archidiecezji wileńskiej, profesor teologii na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Wobec zagrożenia wiary młodzieży, 3 V 1941 r. złożył akt oddania życia Bogu w ofierze ekspiacyjnej za jej ratowanie. Został rozstrzelany przez gestapo 9 XI 1941 r. w Borysowie za pełnienie posługi duszpasterskiej na Białorusi.

54. Ks. Dominik Jędrzejewski; ur. 4 VIII 1886 r.; proboszcz parafii Gosławice, żarliwy duszpasterz. Gdy był już uwięziony w Dachau, odrzucił zdecydowanie wyjednaną mu możliwość uwolnienia, pod warunkiem, że wyrzeknie się kapłaństwa. Zakończył życie w obozie 29 VIII 1942 r.

55. Ks. Henryk Kaczorowski; ur. 10 VII 1888 r.; rektor Seminarium Duchownego we Włocławku, człowiek nauki i dobroci, żarliwy wychowawca kapłanów, aresztowany w 1939 r. Poniósł śmierć w komorze gazowej, wywieziony z obozu w Dachau w tzw. transporcie inwalidzkim 6 V 1942 r.

56. Al. Bronisław Kostkowski; ur. 11 III 1915 r.; alumn Seminarium Duchownego we Włocławku; aresztowany w 1939 r. razem z profesorami i osadzony w Dachau. Odrzucił propozycję uwolnienia w zamian za wyrzeczenie się drogi do kapłaństwa. Zmarł w obozie z głodu, dn. 27 IX 1942 r.

57. Ks. Józef Kurzawa; ur. 6 I 1910 r.; wikariusz parafii Osięciny, duszpasterz o wielkim sercu dla wszystkich, a zwłaszcza dla biednych i cierpiących. Został zamordowany w nocy 23 V 1940 r. razem ze swoim proboszczem.

58. Ks. Wincenty Matuszewski; ur. 3 III 1869 r.; proboszcz parafii Osięciny, wzorowy pasterz, który z wielką wytrwałością i ofiarą służył swoim parafianom. Został aresztowany przez miejscowych policjantów w nocy 23 V 1940 r., a potem zamordowany w pobliżu Witowa.

59. Ks. Leon Nowakowski; ur. 28 VI 1913 r.; student teologii w Rzymie, kapłan głębokiej wiary i kultury. Po powrocie do kraju zastała go wojna i okupacja. Za posługę duszpasterską i rozstrzelany 31 X 1939 r. w Piotrkowie Kujawskim.

60. Ks. Józef Straszewski; ur. 18 I 1885 r.; proboszcz parafii p.w. św. Stanisława we Włocławku, bardzo żarliwy duszpasterz, organizator parafii i budowniczy kościoła. Aresztowany w listopadzie 1939 r. został następnie osadzony w obozie w Dachau, gdzie poniósł śmierć w “transporcie inwalidzkim”, dn. 12 VIII 1942 r.

Ordynariat Polowy

61. Ks. kmdr ppor. Władysław Miegoń; ur. 30 IX 1892 r.; kapelan marynarki wojennej, znany z wielkiej dobroci i oddania Bożej sprawie. Aresztowany, gdyż nie chciał pozostawić samych rannych marynarzy. Zmarł w obozie w Dachau dn. 15 IX 1942 r.
 

ZAKONY I ZGROMADZENIA ZAKONNE

Dominikanie

62. O. Michał Czartoryski; ur. 19 II 1897 r.; mistrz nowicjatu, wychowawca studentów. Żył według programu: całkowicie wyniszczyć się w miłości dla Chrystusa. Został rozstrzelany 6 IX 1944 r., gdy pozostał dobrowolnie z rannymi i umierającymi powstańcami Warszawy.

Dominikanki

63. S. Julia Rodzińska; ur. 16 III 1899 r.; charyzmatyczna wychowawczyni sierot, apostołka różańca. Już za życia otaczała ją opinia świętości. Aresztowana przez gestapo w lipcu 1943 r.; zakończyła życie 20 II 1945 r. w obozie zagłady w Stutthoffie, zarażona tyfusem w czasie posługiwania konającym więźniarkom żydowskim.

Franciszkanie

64. O. Krystyn Gondek; ur. 6 IV 1909 r.; kapłan zakonny, wikariusz w klasztorze we Włocławku, z wielką gorliwością żył charyzmatem franciszkańskim. Aresztowany w sierpniu 1940 r. osadzony został w obozie w Dachau, gdzie zmarł 23 VII 1942 r. wyniszczony nieludzkimi warunkami życia w obozie.

65. Br. Marcin Oprządek; ur. 4 IV 1884 r.; brat zakonny z klasztoru we Włocławku, wierny regule zakonnej. Po aresztowaniu w sierpniu 1940 r. został osadzony w obozie w Dachau, skąd wywieziono go 18 V 1942 r. w “transporcie inwalidów” na zagazowanie.

66. O. Anastazy Pankiewicz; ur. 9 VII 1882 r.; kapłan zakonny o wielkim umiłowaniu Kościoła i biednych z dzielnicy Doły w Łodzi. W 1936 r. powołał do życia Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla. Po aresztowaniu w październiku 1941 r. deportowano go do obozu koncentracyjnego w Dachau, skąd 20 V 1942 r. został zabrany w “transporcie inwalidów” na zagazowanie.

67. O. Narcyz Turchan; ur. 19 IX 1879 r.; gwardian z klasztoru we Włocławku o wielkiej gorliwości zakonnej. Po aresztowaniu w październiku 1941 r. osadzono go w Dachau, gdzie zmarł w wyniku maltretowania i chorób 19 III 1942 r.

68. Br. Brunon Zembol; ur. 7 IX 1905 r.; brat zakonny z klasztoru w Chełmie Lubelskim, radykalnie żyjący regułą franciszkańską. Aresztowano go jeszcze w listopadzie 1939 r. Zmarł 21 VIII 1942 r. w obozie w Dachau.

Franciszkanie konwentualni

69. O. Antonin Bajewski; ur. 17 I 1915 r.; kapłan zakonny z Niepokalanowa, jeden z najbliższych współpracowników św. Maksymiliana, z którym przebył tę samą drogę więzienia, upokorzeń i tortur, aż do obozu zagłady w Oświęcimiu, gdzie zakończył życie 8 V 1941 r.

70. O. Pius Bartosik; ur. 21 VIII 1909 r.; najbliższy współpracownik i zastępca o. Maksymiliana Kolbe w Niepokalanowie, redaktor czasopism maryjnych, otoczony za życia opinią świętości. W obozie w Oświęcimiu nazywany apostołem cierpienia. Zmarł 12 XII 1941 r.

71. O. Innocenty Guz; ur. 18 III 1890 r.; bliski współpracownik o. Maksymiliana Kolbe z Grodna i Niepokalanowa, spowiednik nowicjuszy, podziwiany za “anielską cierpliwość” wobec innych. Zakończył życie w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen dn. 6 VI 1940 r.

72. O. Achilles Puchała; ur. 18 III 1911 r.; bardzo gorliwy duszpasterz parafii Pierszaje w diecezji pińskiej. W lipcu 1943 pozostał dobrowolnie pośród aresztowanych, nie chcąc ich pozbawiać pomocy duchowej w niebezpieczeństwie śmierci. Został rozstrzelany 19 VII 1943 roku w miejscowości Borowikowszczyzna.

73. O. Herman Stępień; ur. 21 X 1910 r.; kapłan zakonny, pełen poświęcenia dla sprawy Bożej. W parafii Pierszaje pomagał o. Achillesowi i tu razem z nim 19 VII 1943 r. został rozstrzelany, gdy dobrowolnie pozwolił się zaaresztować razem z parafianami skazanymi na śmierć, by ich nie pozbawiać posługi duszpasterskiej w obliczu śmierci.

74. Br. Tymoteusz Trojanowski; ur. 28 VII 1908 r.; brat zakonny z klasztoru w Niepokalanowie, gdzie pracował przy wysyłce czasopism maryjnych oraz jako opiekun chorych braci w infirmerii. Zakończył życie 28 II 1942 r. w obozie zagłady w Oświęcimiu, wycieńczony głodem, mrozem i ciężką pracą.

75. Br. Bonifacy Żukowski; ur. 13 I 1913 r.; prosty brat zakonny z klasztoru w Niepokalanowie, o wielkiej miłości Boga i bliźniego. Aresztowany, podnosił na duchu innych cierpiących. Zmarł w obozie zagłady w Oświęcimiu 10 IV 1942 r. na zapalenie płuc.

Bracia mniejsi kapucyni

76. Br. Feliks Chojnacki; ur. 1 XI 1906 r.; bardzo gorliwy brat z klasztoru kapucynów w Lublinie, który z entuzjazmem i radykalizmem podjął drogę doskonałości według ducha św. Franciszka; student teologii, głębokiej wiary i wyjątkowej pracowitości. Wywieziony do obozu w Dachau, tam zakończył życie 9 VII 1942 r.

77. Br. Symforian Ducki; ur. 10 V 1888 r.; brat zakonny z klasztoru w Warszawie, odznaczający się prostotą chrześcijańską i duchowością franciszkańską. Został zmasakrowany 11 IV 1942 r. przez strażników obozu w Oświęcimiu.

78. O. Anicet Kopliński; ur. 30 VII 1875 r.; kapłan zakonny z klasztoru w Warszawie, apostoł miłosierdzia na terenie stolicy, którego już za życia otaczała sława świętości. Aresztowany w 1941 r., nie ratował się pochodzeniem niemieckim; został wywieziony do obozu zagłady w Oświęcimiu, gdzie poniósł śmierć w komorze gazowej 16 X 1941 r.

79. O. Henryk Krzysztofik; ur. 22 III 1908 r.; gwardian i dyrektor studiów w klasztorze w Lublinie. Był zakonnikiem o wyjątkowej gorliwości, oddaniu sprawie Bożej. Aresztowany w styczniu 1940 roku, został osadzony w obozie w Dachau, gdzie zakończył życie 4 VIII 1942 r.

80. O. Florian Stępniak; ur. 3 I 1912 r.; kapłan zakonny z klasztoru w Lublinie, człowiek szczególnej wiary i dobroci. Aresztowany w styczniu 1940 r. i osadzony w obozie w Dachau; poniósł śmierć w komorze gazowej, wywieziony 12 VIII 1942 r. w “transporcie inwalidów”.

Ojcowie karmelici bosi, ocd

81. O. Alfons Mazurek; ur. 1 III 1891 r.; przeor klasztoru karmelitów bosych w Czernej, a przedtem ekonom domu i definitor prowincjalny; uważany za żywy wzór posługi kapłańskiej. Został zastrzelony 28 VIII 1944 r. w Nawojowej Górze przez policjantów hitlerowskich.

Ojcowie karmelici, oc

82. O. Hilary Paweł Januszewski; ur. 11 VI 1907 r.; przeor klasztoru w Krakowie na Piasku i profesor teologii dogmatycznej w Seminarium karmelitów. Aresztowany w grudniu 1940 r.; osadzony ostatecznie w obozie koncentracyjnym w Dachau. Gdy w lutym 1945 r. wybuchła epidemia tyfusu, dobrowolnie zgłosił się do posługi konającym w odizolowanym baraku, gdzie sam zarażony pośród nich zakończył życie 25 III 1945 r.

Mniszki klaryski kapucynki

83. S. Mieczysława Kowalska; ur. w 1902 r.; wieku 21 lat wstąpiła do zakonu mniszek klarysek kapucynek w Przasnyszu, pragnąc wynagradzać Bogu za błędy swej rodziny, ogarniętej duchem ateizmu komunistycznego. Po aresztowaniu sióstr w kwietniu 1941 r., złożyła Bogu ofiarę ze swego życia za wyzwolenie sióstr. Zmarła w obozie w Działdowie 25 VII 1941 r., wyniszczona przez choroby i nieludzkie warunki życia.

Księża marianie

84. Ks. Jerzy Kaszyra; ur. 4 IV 1904 r.; niezwykle żarliwy kapłan zakonny, duszpasterz z misji mariańskiej w Rosicy, apostoł jedności pośród katolików i prawosławnych. Mimo zagrożenia życia, pozostał razem z internowanymi w kościele ludźmi, których przygotowywał na śmierć. Został spalony 18 II 1943 r. w drewnianej chacie w Rosicy, wraz z grupą 30 osób.

85. Ks. Antoni Leszczewicz; 30 IX 1890 r.; najpierw kapłan diecezji wileńskiej, a od 1938 r. w Zgromadzeniu Księży Marianów; w czasie wojny przełożony misji mariańskiej na terenach poza Dźwiną. Został zamordowany 17 II 1943 r. w Rosicy, razem z kilkuset osobami, których nie chciał pozostawić samych w obliczu śmierci.

Księża michalici

86. Ks. Władysław Błądziński; ur. 6 I 1908 r.; kapłan zakonny, dyrektor Niższego Seminarium Duchownego w Pawlikowicach. Po aresztowaniu w kwietniu 1944 r. osadzony został w obozie koncentracyjnym w Gross-Rosen, gdzie zginął 8 IX 1944 r. strącony przez strażnika na dno urobiska w kamieniołomach.

87. Ks. Wojciech Nierychlewski; ur. 20 IV 1903 r.; przełożony domu w Pawlikowicach, znany z wielkiej gorliwości, pobożności eucharystycznej i maryjnej. Po aresztowaniu go w październiku 1941 r. został przewieziony do obozu zagłady w Oświęcimiu, gdzie zginął 7 II 1942 r.

Misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej

88. O. Józef Cebula; ur. 23 III 1902 r.; mistrz nowicjatu w domu formacyjnym w Markowicach, odznaczający się głęboką duchowością kapłańską i pobożnością maryjną. Został skazany za posługę duszpasterską na wywiezienie do obozu koncentracyjnego w Mauthausen; zginął w obozie z rąk esesmanów w dniu 28 IV 1941 r.

Siostry niepokalanki

89. S. Ewa Noiszewska; ur. 24 VI 1885 r.; dyrektorka szkoły prowadzonej przez siostry niepokalanki w Słonimiu a jednocześnie lekarz. W czasie okupacji, ryzykując życiem, udzielała w szpitalu pomocy prześladowanym i Żydom. Została aresztowana przez policję nazistowską w nocy 18 XII 1942 r., a następnego dnia rozstrzelana w pobliżu Słonimia.

90. S. Marta Wołowska; ur. 12 X 1879 r.; przełożona klasztoru w Słonimiu, oddana bez reszty wprowadzaniu w życie charyzmatu swojego Zgromadzenia. Została rozstrzelana za pomoc ofiarom represji i Żydom 19 XII 1942 r. w pobliżu Słonimia.

Księża orioniści

91. Ks. Franciszek Drzewiecki; ur. 26 II 1908 r.; kapłan zakonny, wychowawca młodzieży w Zduńskiej Woli a później we Włocławku, niezwykle ofiarny duszpasterz. Jeszcze w listopadzie 1939 został aresztowany we Włocławku a później osadzony w obozie w Dachau. Dn. 10 VIII 1942 został z obozu wywieziony w tzw. transporcie inwalidów na zagazowanie.

Księża pallotyni

92. Ks. Józef Jankowski; ur. 17 XI 1910 r.; kapłan zakonny z seminarium pallotyńskiego w Ołtarzewie. W maju 1941 r. został aresztowany i osadzeniu na Pawiaku, skąd wywieziono go do obozu zagłady w Oświęcimiu. Skatowany przez obozowego kapo, zmarł następnego dnia, 16 X 1941 r.

93. Ks. Józef Stanek; ur. 4 XII 1916 r.; kapelan Powstania warszawskiego, który w heroiczny sposób niósł posługę duszpasterską i charytatywną w oblężonej Warszawie. W czasie pertraktacji z Niemcami, prowadzonych w imieniu powstańców, został zatrzymany, poddany brutalnym torturom a później zamordowany 23 IX 1944 r.

Księża salezjanie

94. Ks. Józef Kowalski; ur. 13 III 1911 r.; sekretarz Inspektorii Zgromadzenia w Krakowie, niezwykle gorliwy duszpasterz, wyróżniający się głęboką pobożnością maryjną. Po aresztowaniu przez hitlerowców, został wywieziony do obozu w Oświęcimiu. Za znalezienie przy nim różańca, przeznaczony na zagładę w kompani karnej; zamordowany 4 VII 1942 r.

95. Czesław Jóźwiak; ur. 7 IX 1919 r.; wychowanek Oratorium salezjańskiego z Poznania, lider katolickich organizacji młodzieżowych, niezwykły animator apostolatu kręgów młodzieżowych. Za udział w patriotycznej organizacji konspiracyjnej został aresztowany i skazany na zgilotynowanie 24 VIII 1942 r. w Dreźnie.

96. Edward Kaźmierski; ur. 1 X 1919 r.; należał do tej samej grupy “Piątki poznańskiej”, liderów katolickich organizacji młodzieżowych przy Oratorium salezjańskim. Razem był aresztowany, razem przeszedł drogę więzienia, tortur, aż do wykonania wyroku w Dreźnie 24 VIII 1942 r.

97. Franciszek Kęsy; 13 XI 1920 r.; jeden z “Piątki poznańskiej”. Więzienie, szykany nie przeszkadzały mu, by razem z przyjaciółmi z Oratorium trwać na modlitwie i umacniać się na duchu. Zgilotynowany w Dreźnie 24 VIII 1942 r.

98. Edward Klinik; ur. 21 VII 1919 r.; należał do “Piątki poznańskiej” z Oratorium salezjańskiego. Całe jego młode życie było zbudowane na fundamencie wiary. Został zgilotynowany 24 VIII 1942 r.

89. Jarogniew Wojciechowski; ur. 5 XI 1922 r.; najmłodszy z “Piątki poznańskiej”, odznaczający się niezwykłym nabożeństwem do Maryi Wspomożycielki i Jezusa Eucharystycznego. Został zgilotynowany 24 VIII 1942 r.

Bracia Najświętszego Serca Jezusowego

100. Br. Józef Zapłata; ur. 5 III 1904 r.; portier z Kurii arcybiskupiej kard. Hlonda w Poznaniu. Został aresztowany jeszcze w październiku 1939 r. i później osadzony w obozie w Dachau. Gdy w lutym 1945 r. wybuchła epidemia tyfusu, poszedł dobrowolnie opiekować się konającymi więźniami w odizolowanym baraku w obozie w Dachau. Zmarł 19 II 1945, sam zarażony tyfusem.

Siostry służebniczki starowiejskie

101. Celestyna Faron; ur. 24 IV 1913 r.; charyzmatyczna wychowawczyni dzieci, przełożona domu zakonnego w Brzozowie. Złożyła życie w ofierze ekspiacyjnej za nawrócenie błądzącego kapłana. Została wysłana do obozu zagłady w Oświęcimiu, gdzie zakończyła życie w Niedzielę Zmartwychwstania, 9 IV 1944 r., w następstwie chorób i nieludzkich warunków obozowych.

Siostry szkolne de Notre Dame

102. S. Maria Antonina Kratochwil; ur. 21 VIII 1881 r.; przełożona domu zakonnego w Mikuliczynie, wychowawczyni młodzieży, odznaczająca się heroiczną miłością bliźniego. Została aresztowana za fałszywym oskarżeniem i osadzona w więzieniu w Stanisławie. Zmarła 2 X 1942 r. na skutek maltretowania i chorób, wkrótce po upuszczeniu więzienia.

Siostry urszulanki Unii Rzymskiej

103. S. Klemensa Staszewska; ur. 30 VII 1890 r.; podczas wojny przełożona domu zakonnego w Rokicinach Podhalańskich. Jej życie było naznaczone heroiczną posługą miłości i wyjątkowym duchem kontemplacyjnym. Za chronienie w klasztorze dziewczyn żydowskich i uciekinierówzostała zesłana do obozu w Oświęcimiu, gdzie zmarła dn. 27 VII 1943 r.

Ojcowie werbiści

104. Br. Grzegorz Frąckowiak; ur. 18 VII 1911 r.; brat zakonny z klasztoru w Górnej Grupie. Aby uratować życie grupie świeckich osób z drukarni w Jarocinie – gdzie pracował w czasie okupacji – w tym kilku ojcom rodzin, przyjął na siebie “winę” kolportowania ulotek patriotycznych. Został stracony 5 maja 1943 r. w Dreźnie.

105. Ks. Stanisław Kubista; ur. 27 IX 1898 r.; dyrektor domu zakonnego w Górnej Grupie, redaktor czasopism misyjnych. Jego zawołaniem były słowa: “Niech się dzieje wola Boża”. Po aresztowaniu w lutym 1940 r. został przewieziony do obozu w Sachsenhausen, gdzie po dwóch miesiącach pobytu, 26 IV 1940 r., został zamordowany.

106. Ks. Alojzy Liguda; ur. 23 I 1898 r.; dyrektor Niższego Seminarium w Górnej Grupie. Całe jego życie było wyrazem wielkiej miłości Boga, Kościoła i powołania misyjnego. Został zamordowany przez strażników obozu w Dachau 8 XII 1942 r. po wyrafinowanych torturach.

107. Ks. Ludwik Mzyk; ur. 22 IV 1905 r.; mistrz nowicjatu i dyrektor domu zakonnego w Chludowie k. Poznania, wzór zakonnika i wychowawcy. Był szczególnym czcicielem Ducha Świętego. Został zamordowany 23 II 1942 r. w Forcie VII w Poznaniu.

Siostry zmartwychwstanki

108. S. Alicja Kotowska; ur. 20 XI 1899 r.; była dyrektorką szkoły i przełożoną domu zakonnego w Wejherowie. Cechowała ją bardzo głęboka duchowość zakonna. Została rozstrzelana 11 XI 1939 r. w Laskach Piaśnicy k. Wejherowa.
 



Strona główna | Zeszyt bieżący | Pomoce homiletyczne
Zeszyty archiwalne | Redakcja | Kontakt

"Ateneum Kapłańskie" 1999