Ateneum Kapłańskie

Zeszyt 1 (629) Tom 162

STYCZEŃ - LUTY 2014 r.

WIARA WCZORAJ I DZIŚ

 

Wprowadzenie – ks. Jacek Kędzierski

KS. JACEK STEFAŃSKI - Pielgrzymka wiary. Biblijne spojrzenie na św. Józefa i Mędrców ze Wschodu

BAZYLI DEGÓRSKI OSPPE - Święty Pachomiusz i najstarsze reguły monastyczne

JAKUB HOLNICKI-SZULC - Kryzys wiary a radykalizm chrześcijański

KS. MAREK KLUZ - Eklezjalny i eklezjotwórczy wymiar sakramentów uzdrowienia

KS. STANISŁAW KOWALCZYK - Antropologia personalistyczna podstawą etyki społeczno-ekonomicznej w ujęciu Jana Pawła II i Benedykta XVI

SŁAWOMIR ZATWARDNICKI - Metoda historyczno-krytyczna a hermeneutyka wiary. Propozycja syntezy w ujęciu Josepha Ratzingera (Benedykta XVI)

STUDIA I REFLEKSJE

KS. JANUSZ WILK - Wartości figuralne metafor w Pawłowym Liście do Filipian (3, 2)

KS. CZESŁAW GALEK - Znaczenie Kościoła katolickiego i religii dla odnowy duchowej narodu polskiego w twórczości Bolesława Prusa

KS. JACEK HADRYŚ - Obecność cierpienia w doświadczeniu duchowym Marii Szymanowskiej

KS. KRZYSZTOF GRACZYK - Niezdolność psychiczna do zawarcia małżeństwa w świetle kan. 1095 KPK. Studium psychologiczno-prawne .

SPRAWY KOŚCIELNE I DUSZPASTERSKIE

Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa (materiały liturgiczne).

PRZEGLĄD BIBLIOGRAFICZNY

Zygmunt Zieliński, Benedykt XVI. Nauczyciel i pielgrzym, Warszawa 2013 – ks. Edward Walewander

Edward Walewander, Kazania i przemówienia. Wybór, t. 1, Lublin 2013 – ks. Stanisław Kowalczyk

Krystyna Ostrowska, Emocjonalny portret Polaków, Warszawa 2012 – Aleksandra Rutkowska

Janusz Mariański, Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego. Studium socjologiczne, Toruń 2013 – Marek Marczewski

Henryk Stawniak, Inkardynacja w misji Kościoła w porządku prawnym Kościoła łacińskiego, Warszawa 2013 – ks. Janusz Gręźlikowski

Alojzy Szudrowicz, Kapituła kruszwicka. W tysiąclecie powołania biskupstwa w Kruszwicy, Bydgoszcz 2013 – ks. Łukasz Krucki

Maciej Radej, Istotne problemy kaznodziejskie, Kraków 2013 – ks. Tomasz Szałanda

Apokryfy Nowego Testamentu, red. M. Starowieyski, t. 1 (cz. 1–2): Ewangelie apokryficzne; t. 2: Listy i apokalipsy chrześcijańskie; t. 3 (cz. 1–2): Apostołowie; t. 4: Apokryfy syryjskie, Kraków 2002–2011 – ks. Tomasz Kaczmarek

Janusz Mariański, Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana, Toruń 2012 – ks. Kazimierz Skoczylas

Stefan Wyszyński, Via Crucis. Szkice więzienne, Warszawa 2011 – bp Andrzej F. Dziuba

Rozwiązanie małżeństwa w prawie kanonicznym. Materiały z Międzynarodowej Konferencji Naukowej zorganizowanej na Wydziale Prawa kanonicznego UKSW w dniu 24 kwietnia 2013 roku, red. W. Kiwior, U. Nowicka, H. Stawniak, Gniezno 2013 – ks. Janusz Gręźlikowski

Józef Zabielski, Podstawy chrześcijańskiej moralności. Teologia moralna fundamentalna, Białystok 2013 – ks. Julian Głowacki

STRESZCZENIA

KS. JACEK STEFAŃSKI

Pielgrzymka wiary. Biblijne spojrzenie na św. Józefa i Mędrców ze Wschodu

Wiara św. Józefa jest najczęściej postrzegana poprzez pryzmat jego czynów. Obecnie opracowanie próbuje odsłonić więcej szczegółów o wierze Opiekuna Zbawiciela poprzez spojrzenie na inne osoby w Ewangelii, które również mówią nam coś o jego wierze, aczkolwiek nie bezpośrednio. Tymi osobami są Mędrcy ze Wschodu. Ich pielgrzymka wiary wpisuje się w starotestamentowy obraz Józefa egipskiego, ukazanego w Księdze Rodzaju jako gwiazda zapowiadająca św. Józefa oraz Mesjasza. W Nowym Testamencie droga wiary Mędrców staje się obrazem pielgrzymki wiary św. Józefa i każdego z nas. Do tego konieczna jest więź z Maryją na wzór jej więzi ze św. Józefem. W ten sposób, jako odważni chrześcijanie, będziemy napełnieni miłością do Kościoła, gdzie w ciszy zdumienia i kontemplacji wszystko, co czynimy zostaje przeniknięte modlitwą.

powrót

JAKUB HOLNICKI-SZULC

Kryzys wiary a radykalizm chrześcijański

Kryzys dotykający wspólnotę Kościoła jest zauważalny dla każdego, komu na sercu leży jego dobro. Józef kardynał Ratzinger poruszył kwestię tego kryzysu w pamiętnych rozważaniach wygłoszonych podczas drogi krzyżowej w rzymskim Koloseum, w Wielkim Poście 2005 r. Wtedy to padły słowa o Kościele jako tonącym okręcie, nabierającym ze wszystkich stron wody1. W modlitwie z rozważań po dziewiątej stacji ówczesny dzie¬kan Kolegium Kardynalskiego wspomina o łanach, w których zobaczyć można więcej kąkolu niż zboża, oraz o przerażeniu, jakie budzi brud szat i oblicza Kościoła2. Przeżywanie przez katolicki świat Roku Kapłańskiego zbiegło się z nasileniem informacji o skandalach seksualnych w szeregach duchowieństwa. Sam papież we wszystkich tych wydarzeniach dostrzega atak Szatana, rozwścieczonego obchodami, chcącego za wszelką cenę pokazać ilość grzechów wśród kapłanów3, stanowiących stan szczególnie narażony na ataki Złego, zgodnie z zasadą „A od każdego, któremu wiele dano, wiele domagać się będą (Łk 12, 48a).

powrót

KS. MAREK KLUZ

Eklezjalny i eklezjotwórczy wymiar sakramentów uzdrowienia

Pasterze Kościoła w Polsce – inspirowani proroczą wizją błogosławionego Jana Pawła – podjęli się na początku trzeciego tysiąclecia zadania urzeczywistniania Kościoła, aby był domem dla swych dzieci. Taka jest myśl przewodnia trzyletniego Ogólnopolskiego Programu Duszpasterskiego na początku drugiej dekady XXI wieku.

W budowaniu wspólnoty Kościoła fundamentalną rolę pełnią sakramenty święte. Spośród wszystkich sakramentów Kościoła ważną rolę spełniają tak zwane sakramenty uzdrowienia, czyli sakrament pokuty i pojednania i sakrament namaszczenia chorych. Stanowią one nieodzowny składnik kościelnej tożsamości. Są to sakramenty w szczególny sposób odpowiedzialne za tworzenie i budowanie wspólnoty Kościoła.

Z publikacji wynika, że pokuta i namaszczenie mają wyraźnie charakter eklezjalny i eklezjotwórczy. Dlatego wierne wypełnianie przez chrześcijan wszystkich zobowiązań płynących z sakramentu pokuty i namaszczenia staje się zaczynem ewangelicznym, który sprawia, że w Kościele uobecnia się wspólnota jedności, miłości i pokoju. Poprzez wierność swojemu powołaniu i świadectwo życia człowiek pojednany z Bogiem w sakramencie pokuty i umocniony przyjęciem sakramentu namaszczenia przyczynia się do wzrostu całego Kościoła i do Jego świętości. Wszystko zatem, co istotne w życiu Kościoła i co nadaje mu prawdziwego wymiaru i znaczenia, można odnaleźć w sakramencie pokuty i namaszczenia.

powrót

KS. STANISŁAW KOWALCZYK

Antropologia personalistyczna podstawą etyki społeczno-ekonomicznej w ujęciu Jana Pawła II i Benedykta XVI

Jan Paweł II /Centimus annus 13/ i Benedykt XVI /Spe salvi 21/ źródło błędnośc marsksizmu uznali w redukcjonistycznej antropologii traktującej człowieka jako efekt społecznych relacji pozbawiony wolności i autonomii. Obaj papieże za podstawę społecznego nauczania Kościoła, w tym etyki życia gospodarczego, uznali integralno-personalistyczną koncepcję człowieka jako osoby złożonej z materialnego ciała i niematerialnej duszy. Jan Paweł II NSK interpretował jako element teologii moralnej, Benedykt XVI dostrzegał jej profil interdyscyplinarny. Obaj, idąc za Pawłem VI, wyjaśniając pojęcie rozwoju wskazywali na jego charakter transekonomiczny związany z osobową naturą człowieka, a także postulowali integralny rozwój wszystkich ludzi i narodów świata. Drugim przedmiotem rozważań papieży była idea wolnego rynku w ujęciu liberalnego kapitalizmu. Jan Paweł II cenił w niej postulat kreatywności ekonomicznej człowieka, lecz dystansował się od radykalnej ideologii kapitalizmu kwestionującej zasadność etyki. Benedykt XVI postulował, aby logikę rynku i logikę państwa dopełnić aktywnością społeczeństwa obywatelskiego w sferze ekonomicznej. Obaj papieże wskazywali na potrzebę respektowania w życiu gospodarczym sprawiedliwości i miłości, a także dwu podstawowych zasad życia społecznego - pomocniczości i solidarności.

powrót

SŁAWOMIR ZATWARDNICKI

Metoda historyczno-krytyczna a hermeneutyka wiary. Propozycja syntezy w ujęciu Josepha Ratzingera (Benedykta XVI)

W artykule przedstawiono poglądy Josepha Ratzingera (Benedykta XVI) dotyczące współczesnej egzegezy biblijnej. Ratzinger dokonał oceny metody historyczno-krytycznej zarówno z perspektywy wiary, jak i niejako „z wnętrza” metody, czyli z pozycji naukowych. Zaproponował dokonanie przez nią samokrytyki oraz uczynienie nowego kroku metodologicznego – otwarcia się na odpowiednią hermeneutykę. Właśnie hermeneutyka wiary jest według „Mozarta teologii” najbardziej adekwatna w interpretacji Biblii. W artykule zaprezentowano również propozycję papieża dotyczącą syntezy zasad naukowych i teologicznych. Taka synteza musi się według niego dokonać analogicznie do zjednoczenia dwóch natur (Boskiej i ludzkiej) w Osobie Syna Bożego.

powrót

KS. JANUSZ WILK

Wartości figuralne metafor w Pawłowym Liście do Filipian (3, 2) 

Artykuł analizuje kompozycję trzech metafor w Liście do Filipian 3, 2. Apostoł Paweł zobrazował nimi oponentów zagrażających wspólnocie chrześcijańskiej w Filippi. Po wprowadzeniu w tematykę metafor, autor dokonuje analizy zakresu semantycznego oraz znaczenia pragmatycznego poszczególnych metafor. Każda z nich odsłania inny aspekt natury i działalności oponentów: obraz „psów” – przenoszenie choroby herezji i negatywny przykład postępowania; obraz „złych pracowników” – niszczenie nauki Ewangelii i rozbijanie wspólnoty; obraz „wyrzezanych” – próba zatrzymania się w dziejach zbawienia i wprowadzanie rygoryzmu rytualnego.

powrót

KS. CZESŁAW GALEK

Znaczenie Kościoła katolickiego i religii dla odnowy duchowej narodu polskiego w twórczości Bolesława Prusa

Bolesław Prus (Aleksander Głowacki) (1847-1912) należy do najwybitniejszych pisarzy polskich okresu pozytywizmu. W swojej twórczości beletrystycznej i publicystycznej podkreślał rolę Kościoła i duchowieństwa katolickiego i religii w odnowie duchowej Narodu Polskiego. Bronił Kościoła, księży i religii przed atakami środowisk ateistycznych. Według niego religia ukazuje człowiekowi sprawdzone na przestrzeni wieków normy moralne, wskazuje mu cel jego życia, którym jest zbawienie wieczne. Zachęcał swoich czytelników do pogłębiania swojej wiary religijnej poprzez uczestnictwo we Mszy św., korzystanie z Sakramentów Świętych, modlitwę, lekturę Pisma świętego i literatury religijnej oraz kultu Matki Bożej oraz świętych.

powrót

KS. JACEK HADRYŚ

Obecność cierpienia w doświadczeniu duchowym Marii Szymanowskiej

Artykuł prezentuje wyniki badań dotyczące obecności cierpienia w doświadczeniu duchowym Marii Szymanowskiej, zmarłej w 1983 roku w opinii świętości nauczycielki i wychowawczyni z Kalisza oraz pracownika sekretariatu Sanktuarium Maryjnego w Licheniu. Wpierw została ukazana różnorodność jej cierpień, a następnie przedstawione rozumienie cierpienia i sposoby radzenia sobie z nim. Całość została uzupełniona licznymi przypisami zawierającymi wypowiedzi jej samej oraz wspomnienia o niej. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, iż życie Marii zostało w szczególny sposób naznaczone cierpieniem, które nie tylko nie oddzielało jej od Chrystusa, ale jeszcze bardziej z Nim jednoczyło. Powyższe wskazuje na głęboką duchową dojrzałość oraz wielkość jej wiary i zawierzenia Bogu. Dla wielu wychowanków oraz osób, które ją znały, stanowi wzór bezgranicznego oddania się Bogu i bliźnim.

powrót

KS. KRZYSZTOF GRACZYK

Niezdolność psychiczna do zawarcia małżeństwa w świetle kan. 1095 KPK. Studium psychologiczno-prawne

Małżeństwo, jako związek kobiety i mężczyzny, wpisany jest w naturę człowieka. W małżeństwie prawdziwa miłość odsłania się w poświęceniu dla drugiej osoby. Ta prawda ma szczególne zastosowanie w odniesieniu do planowania rodziny, gdzie klimat wzajemnego szacunku i miłości jest nieodzowny. Święty Paweł podaje zasady życia małżeńskiego – wzniosły wzór, ideał do którego mąż i żona mogą dążyć. Jednak nie każdy człowiek jest zdolny do takiej miłości. W sposób szczególny dotyczy to osób o zaburzonej osobowości i osobowości niedojrzałej, wychowanych w rodzinach dysfunkcjonalnych, wadliwie funkcjonujących w kwestii kształtowania osobowości potomstwa. W konsekwencji jest to niezdolność psychologiczna do zawarcia małżeństwa, która cechuje osoby niedojrzałe emocjonalnie, wywodzące się z rodzin rozbitych i rodzin patologicznych. z powodu niezdolności osoby do ważnego wyrażenia zgody małżeńskiej oraz niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. Kanon 1095, n.3. ma na celu określenie wpływu zaburzeń psychicznych osoby na jej zdolność do powzięcia konsensusu małżeńskiego.

powrót

 

   





Strona główna | Zeszyt bieżący| Informacje dla autorów | Prenumerata
Zeszyty archiwalne | Redakcja