WPROWADZENIE

Kościół od samego początku swego istnienia głosi z determinacją, że sakrament przymierza małżeńskiego jest „wielką tajemnicą”, odzwierciedlającą oblubieńczą miłość Chrystusa do Kościoła. Tak bowiem, jak w Kościele obecny jest Chrystus, podobnie jest On z małżonkami, aby ci, poprzez obopólne oddanie się sobie, miłowali się wzajemnie w trwałej wierności. Sakrament małżeństwa umacnia i jakby konsekruje małżonków chrześcijańskich do obowiązków i godności ich stanu. Wkroczenie Jezusa w rzeczywistość małżeńską przepaja ją wiarą, nadzieją i miłością, małżonkowie dzięki temu zbliżają się coraz bardziej do siebie, do osiągnięcia własnej doskonałości i obopólnego uświęcenia, a tym samym wspólnego uwielbienia Boga.

Małżeństwo, będące komunią personarum, czyli osobową wspólnotą miłości, stanowi fundament, na którym zbudowana jest chrześcijańska rodzina. To ona powołana jest do tego, aby w dzisiejszym świecie być „jaśniejącym znakiem obecności Chrystusa i Jego miłości” oraz „przykładem i świadectwem, oświecać tych, którzy szukają prawdy” (FC 54). Kościół, chcąc wiernie wypełnić misję, zleconą mu przez Jezusa, z wielką troską spieszy z pomocą każdej rodzinie, dostrzegając przy tym, jak bardzo jego losy związane są z pomyślnością rodziny, która buduje mistyczne Ciało Chrystusa. Kościół towarzyszy więc rodzinie na różnych etapach jej rozwoju i formacji. Wyrazem miłości Kościoła do małżeństwa i rodziny są liczne dokumenty promujące wartość życia rodzinnego oraz licznie podejmowane działania na rzecz rodziny. Ogromna rola w tym zakresie przypada papieżowi Janowi Pawłowi II, który od początku swego pontyfikatu interesował się oraz wspierał małżeństwo i rodzinę. W 1980 roku zwołany został przez Niego Synod Biskupów poświecony zadaniom rodziny we współczesnym świecie. Owocem pracy obradujących biskupów było wydanie adhortacji Familiaris consortio, która w życiu i działalności pastoralnej Kościoła odegrała nieocenioną rolę. O randze adhoratacji świadczy kilka faktów. Między innymi ten, iż ukazała się w czwartym roku papieskiej posługi, czyli na samym jej początku, a także data podpisania dokumentu - 22 listopada 1981 roku w uroczystość Chrystus Króla, co również ma swoją szczególną wymowę.

W adhortacji Familiaris consortio Jan Paweł II podkreślał ogromne znaczenie i udział rodziny w życiu człowieka, Kościoła i społeczeństwa oraz zauważał pilną potrzebę duszpasterskiej obecności dla podtrzymania duchowej i moralnej kondycji małżonków i ich rodzin. Jan Paweł II podejmował w prezentowanym wyżej dokumencie niezwykle istotne zagadnienia, ukazujące blaski i cienie rodziny w dobie obecnej, zamysł Boży względem małżeństwa i rodziny, zadania rodziny chrześcijańskiej i duszpasterstwo rodzin, jego etapy, organizację, pracowników oraz okoliczności. Pasterska troska Kościoła, której źródło znajduje się w Najświętszym Sercu Zbawiciela, stanowić ma, zdaniem Papieża, bezinteresowną pomoc, mającą na celu zbliżanie współczesnych rodzin do ideału ukazanego „na początku”, czyli w Księdze Rodzaju. Treści zawarte w adhortacji sprawiają, że dokument papieski staje się współczesnym podręcznikiem nauczania Kościoła o małżeństwie i rodzinie.

25. rocznica ukazania się Familiaris consortio stała się w wielu środowiskach naukowych okazją do zatrzymania i pochylenia nad znaczeniem jubileuszowego dokumentu. Również redakcja „Ateneum Kapłańskiego”, mając na uwadze aktualność problematyki rodzinnej i doniosłe znaczenie adhortacji, oddaje do rąk Szanownych Czytelników zeszyt, który jest owocem refleksji naukowej teologów z różnych ośrodków uniwersyteckich. Artykuły znajdujące się w dziale głównym prezentowanego zeszytu to materiały z sympozjum naukowego, które odbyło się w dniu 23 listopada 2006 roku na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Otwierając sympozjum poświęcone adhortacji Familiaris consortio, ks. prof. dr hab. Jan Perszon, dziekan Wydziału Teologicznego UMK w Toruniu, podkreślił ogromne wyczucie i troskę papieża Jana Pawła II o małżeństwo i rodzinę, zaznaczając jednocześnie fakt, że to dzięki Jego inicjatywie dokument stał się przedmiotem refleksji zarówno teologów, duszpasterzy, jak i ludzi świeckich. „Pewnie widział Papież-Polak czarne chmury, gromadzące się nad rodzinami w Europie i na innych kontynentach. Zdawał sobie doskonale sprawę z destrukcyjnych sił, zaangażowanych w niszczenie rodzinnej struktury społecznej oraz ze skutków fałszywie pojmowanej wolności. Wiedział, że w zmaganiu z duchem tego świata Chrystusowy Kościół jawi się jako strona słabsza. A jednak z proroczym zapałem Jan Paweł II głosił pochwałę życia i miłości, których źródłem jest ojcostwo dobrego Boga. Nie tracił żadnej okazji, żeby ukazywać piękno zgodnej z zamysłem Stwórcy i z naturą człowieka rodziny, opartej na monogamicznym, wiernym i czystym małżeństwie. Wezwał nas wszystkich do głoszenia z przekonaniem i radością dobrej nowiny o rodzinie, do odkrywania jej własnych bogactw i godności, do tworzenia środowisk sprzyjających jej rozwojowi”.

Przybliżając bogactwo papieskiego dokumentu Familiaris consortio, redakcja „Ateneum Kapłańskiego” zaprasza wszystkich swoich Drogich Czytelników i osoby zainteresowane do lektury przygotowanych publikacji, poświęconych małżeństwu i rodzinie.

ks. Zbigniew Zarembski